چکیده:

توسعه شهرها  در دنیای معاصر ، در گسستی عمیق با سنت گذشته خود، خودرو مدار و بر مبنای تسهیل هرچه بیشتر حرکت سواره بوده و آنچنانکه باید به فضاها و محدوده های پیاده و اهمیت آنها در ایجاد پویایی شهری توجه نگردیده است.

پیاده راهها یکی از مهم ترین فضاهای شهری هستند که در تمام یا بخشی از ساعات شبانه روز بر روی حرکت سواره سته شده و به طور کامل به حرکت عابران پیاده اختصاص می یابند. مواردی چون حفظ کارکردهای مرکز شهری، تسهیل دسترسی، کاهش ترافیک در خیابان های همجوار، بهبود منظر و ارتقاء سیمای شهری و کاهش انواع آلودگی ها به عنوان مزایای ایجاد پیاده راهها می باشند.

در تحقیق حاضر، با بررسی محورتاریخی انقلاب-آزادی به عنوان محور مورد بررسی برای ایجاد پیاده راه، به بررسی طراحی عناصر کیفیت طراحی پیاده راهها در این محورپرداخته ایم و در نهایت به ارائه پیشنهاداتی درزمینه تنوع،انعطاف پذیری، فرم و کالبد، دسترسی، مطلوبیت، آسایش و راحتی، بهداشت، خوانایی و تصویر پذیری، کارآیی و تمایز و تشخیص  پرداخته ایم.

  مقدمه:

در ساختار فضاهای شهری بهینه کردن کاربری ها تنها در بعد فیزیکی مبنا نیست.  همخوان و همساز بودن زیر فضاهای شهری است که می تواند با نشأت گرفتن از تاریخ و تمدن به هویت بخشی فضای شهری بپردازد که در این راستا نیازمند تمرکز گرایی با زمینه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هستیم که خیابان آزادی تهران، بویژه در محدوده میدان آزادی تا میدان انقلاب نمونه بارز این گفتار است.

مسيرهاي پياده محورهاي شاخص شهري با پویایی مطلوب در ارتباط با محورهای تاریخی مهم شهر،  كه مطابق با حركت انساني طراحي شوند، ضمن معرفي بافت و عناصر باارزش آن از طريق نماياندن مشخصات كالبدي مكان و فعاليتها، موقعيتها و رويدادهاي آن، به عنوان يك راوي و هادي مناسب ميتواند زمينه بروز معاني شخصي و گروهي كه از طريق حضور مردم در مكان شكل مي گيرند را فراهم آورده و هر ناآشنايي را با بافت مأنوس سازد و راهي باشد تا حيات را در درون بافت جاري سازد و بدين سان هويتي ماندگار براي آن رقم زند.

 خیابان آزادی تا میدان انقلاب فاقد پایداری و ثبات در مطلوبیت یک محور پیاده به همراه  رعایت عناصری مانند  ایجاد تعاملات اجتماعی، نورپردازی مناسب،کفسازی مناسب، جذابیت ، آسایش و راحتی، منظر شهری و ...  در بستر توجه به هویت تاریخی وانقلابی این محور است.

در واقع این محور بیانگر تاریخ و تمدن نو ایران بعد از انقلاب اسلامی است و همواره به عنوان مکان برگزاری برنامه ها و مراسم ها مورد استفاده قرار گرفته است که متاسفانه بیشترین توجه و نگاه  در این محور به سواره است تا پیاده.

در این بین توجه به نقش عابر پیاده وعامل انسانی در فضای شهری مطابق با سوابق معماری کهن ما الزامی می نمایاند.

 فهرست مطالب 

فصل اول: طرح موضوع 6
1-1 مقدمه: 7
1-2 بيان مسأله: 8
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق: 9
1-4 سؤالات تحقیق: 10
1-5 اهداف تحقیق 10
1-6 فرضیات تحقیق: 10
1-7 پیشینه تحقیق: 11
1-8 روش تحقیق: 16
1-9 موانع تحقیق: 17
1-10 جمع بندی و نتیجه گیری: 17
فصل دوم:مبانی نظری 19
2-1 مقدمه 20
2-2 پویایی فضاهای شهری 21
2-2-1 اهمیت موضوع پویایی در فضاهای شهری 21
2-2-2 تعاريفي از پویایی شهري و ابعاد آن: 22
2-2-3 دیدگاه اندیشمندان شهرسازی در مورد پویایی فضاهای شهری 23
2-2-3-1 جين جيكوبز 23
2-2-3-2 راب كرير 25
2-2-3-3 کانتی مونتگومری 26
2-2-3-4 مایکل ساوت ورث 27
2-2-3-5- چارلز لاندری: 28
2-2-3-6 گوردون کالن 30
2-2-3-7 کورش گلکار 31
2-2-3-8 جهانشاه پاکزاد 32
2-2-3-9 روس فریدمن 34
2-2-3-10 گئورگینا فیربراس 34
2-2-3-11 کریس گودارد 35
2-2-3-12 گرالد ایوه 36
2-2-4 معیارهای پویایی فضاهای شهری 37
2-3 پیاده مداری 38
2-3-2 دیدگاه اندیشمندان شهرسازی در مورد پیاده مداری 38
2-3-2-1 تونی گارنیه 38
2-3-2-2 ادموند بیکن 39
2-3-2-3 بیل هیلیر 40
2-3-2-4 دانیل اپلیارد 41
2-3-2-5 یان گل 42
2-3-2-6 میشل والر 43
2-3-2-7 مصطفی بهزاد فر 44
2-3-2-8 جهانشاه پاکزاد 45
2-3-3 ارکان و معیارهاي طراحی پیاده راه ها 46
2-3-3- 1 تنوع 46
2-3-3- 2 انعطاف پذیری 49
2-3 -3- 3- دسترسی ، ارتباط و نفوذ پذیری 53
2-3-3- 4 مطلوبیت 55
2-3-3-4-1 جذابیت طبقات همکف خیابان 55
2-3-3-4-2 تقویت توسط عناصر متناسب با کارکرد فراغتی 55
2-3-3- 5 آسایش و راحتی 56
2-3-3-5-1 ایمنی و امنیت 56
2-3-3-5-2 طراحی مناسب برای پیاده راه 58
2-3-3- 6 فرم و کالبد 58
2-3-3-6-1 کفسازی مناسب پیاده روها 58
2-3-3-6-2 نورپردازی:طبیعی و مصنوعی 60
2-3-3-6-3 پیوستگی و تقویت حس حرکت در فضا 61
2-3-3-6-4 محوطه آرایی: 62
2-3-3-6-5 تمایز و تشخیص 63
2-3-4 محور پویای پیاده مدار 65
فصل سوم : تجربيات جهان و ايران 69
3-1 مقدمه 70
3-2 تاریخچه پیاده راهها در ایران و جهان 70
3-2-1 تاریخچه احداث محورهای پویای پیاده 70
3-3 بررسی محور پیاده مدار استروگت درشهركپنهاگ 72
3-4 بررسی محور پیاده تربیت تبریز 78
3-5 جمع بندی و نتیجه گیری 85
فصل چهارم : شناخت نمونه موردی 87
4-1 مقدمه 88
4-2 معرفی کلی محور آزادی- انقلاب 88
4-3 معرفی محدوده مورد مطالعه 90
4-3-1 معرفی کاربری ها 91
4-3-2 بررسی عناصر کیفیت محیطی 92
4-3-3 قرارگاه های رفتاری 93
4-3-4 خط آسمان 94
4-3-5 جهت شیب محدوده 95
4-3-6 نقشه های پایه تعداد طبقات و کیفیت ابنیه : 95
4-3-7 ایستگاه های حمل و نقل: 96
4-3-8 مقاطع خیابان 97
4-4 بررسی نقاط ضعف، قدرت، فرصت ها و تهدیدهای موجودSWOT در محدوده مورد مطالعه از خیابان آزادی و کاربری های اطراف  98   
4-5 جمع بندی و نتیجه گیری 103
فصل پنجم :ارائه طرح / پروژه 104
5-1-مقدمه5 105
5-2آلترناتیوهای پیشنهادی 105
5-2-1 آلترناتیو شماره 1 105
5-2-2 آلترناتیو شماره 2 107
5-2-3 آلترناتیو شماره 3 108
5-2-4 بررسی گزینه ها و انتخاب گزینه برتر: 108
5-3 ارائه طرح 109
5-4 پیشنهادات 114
5-5 - جمع بندی و نتیجه گیری: 119
منابع و مآخذ : 121