آشنايي
به وسايل اندازه گيري
هدف : آشنايي با مولتي متر عقربه اي
( آنالوگ ) و طريقه اندازه گيري چند كميت با آن , همچنين آشنايي با گالوانومتر و
چگونگي كاربرد آن .
زمينه
نظري : دستگاه اندازه گيري عقربه اي يا آنالوگ از يك قاب متحرك تشكيل شده كه در
داخل يك ميدان مغناطيسي دائمي قرار گرفته و ميزان چرخش آن را عقربه نشان مي دهد . وقتي جريان معيني از قاب متحرك
حركت مي كند, قاب و عقربه متصل به آن
منحرف شده و عقريه مقدار جريان را نشان مي دهد . براي اندازه گيري پارامترهاي
مختلف مانند شدت جريان , ولتاژ , مقاومت و ... روي صفحه را طوري درجه بندي مي كنند كه ميزان انحراف عقربه متناسب
با جريان عبور كرده از قاب متحرك و در نتيجه متناسب با پرامتر مورد اندازه گيري
باشد . و بتوان مقدار پارامتر مورد اندازه گيزي را مستقيما روي صفحه خواند .
مولتي
متر عقربه اي ( آنالوگ ) Sanwa مدل yx360
TRE :
مولتي
متر ( Multi meter ) يا
آوومتر دستگاهي است كه به وسيله آن مي توان چند كميت مختلف را اندازه گيري كرد . و
نام آن از حروف اول كلمات Amper , Volt , Ohm گرفته شده است . تمام مولتي مترها با جزيي
اختلاف مانند يكديگر هستند . در اينجا جهت آشنايي با طرز كار و نحوه قرار دادن آن
در مدارهاي الكتريكي , به شرح يكي از مدل هاي مولتي متر مي پردازيم . در روي مولتي متر قسمت هاي زير قابل
مشاهده است :
1-
صفحه نمايش شامل عقربه و قوس هاي مدرج
2-
كليد انتخاب يا سلكتور ( دكمه انتخاب )
3-
دكمه تنظيم كننده مكان عقربه
4-
پيچ تنظيم عقربه
5-
فيش هاي مثبت و منفي به رنگ هاي قرمز و سياه
در
مولتي متر مورد نظر در صفحه , براي كميت هاي مختلف 9 رديف قوس هاي مدرج ديده مي
شود كه هر رديف به درجات مختلف تقسيم شده است .
روي
صفحه و در كنار سلكتور علائم V براي اختلاف پتانسيل , A
براي شدت جريان , W براي مقاومت , Ac براي جريان متناوب و Dc براي جريان مستقيم به كار رفته است . بر روي
صفحه منحني شماره ( 1 ) براي اندازه گيري مقاومت به كار مي رود . منحني دوم در زير
آينه براي اندازه گيري ( با سه سري ( 2 ) , ( 3 ) و ( 4 ) ) ولتاژ و شدت جريان
مستقيم به كار مي رود . منحني شماره ( 5 ) براي اندازه گيري ولتاژ متناوب تا
حداكثر 10v به كار مي رود . منحني شماره ( 6 ) براي
اندازه گيري ظرفيت خازن به كار مي رود .
منحني
پنج با شماره گدذاري هاي ( 7 ) و ( 8 ) نيز براي اندازه گيري ولتاژ مستقيم به
ترتيب تا حداكثر+25v ,+5v به كار مي رود . با اين تفاوت مه چون صفر منحني
در وسط قرار دارد , نحوه اتصال دستگاه در مدار يعني فيش مثبت دستگاه به قطب مثبت
منبع يا قطب منفي منبع تغذيه متصل شود مي توان اندازه گيري را انجام داد . البته
براي تغييرات ولتاژ از مثبت به منفي و بالعكس نيز قابل استفاده است .
منحني
هاي نشان داده شده با شماره هاي ( 9 ) و ( 10 ) , (11 ) و (12) براي اندازه گيري
هاي پارامترهاي ** و ترانفريستور به كار مي رود كه از ذكر آن صرف نظر مي كنيم.
معمولا
درجه بندي مربوط به مقاومت الكتريكي از راست به چپ و بقيه درجه بندي ها از چپ به
راست مي باشد .
سلكتور
( دكمه انتخاب ) كليدي است كه مي تواند روي صفحه دايره شكل حول خود حركت كند . در
محيط دايره درجاتي است كه حوزه كار دستگاه را نشان مي دهد . اعدادي كه كليه
سلكتور مقابل آن قرارداده مي شود ممكن است
كوچكتر يا بزرگتر از درجات قوس هاي مدرج باشند . حاصل تقسم را كه ضزيب قرائت
ناميده مي شود در عدد متقابل به عقربه ضرب مي نماييم , به اين ترتيب مقدار كميت به
دست مي آيد . هنگام كار با دستگاه توجه به نكات زير ضروري است .
1-
براي اندازه گيري شدت جريان دستگاه را به طور سري و هنگام اندازه گيري اختلاف
پتانسيل بايد دستگاه را به طور موازي در مدار قرار داد .
2-
هنگام اندازه گيري مقاومت لازم است جريام برق را قطع كنيد در غير اين صورت به
دستگاه آسيب مي رسد .
3-
هميشه هنگام اندازه گيري كميت ها كليد سلكتور را روي بيشترين درجه قرار دهيد و در
صورت لزوم به تدريج آن را كاهش دهيد تا به دستگاه لطمه اي وارد نشود .
4-
اگر كليد سلكتور مقابل بيشترين درجه قرار داده شود و عقربه بيش از حد مجاز منحرف
گردد , بايد بلافاصله مدار را قطع كنيد . زيرا دستگاه براي اندازه گيري آن مقدار
از كميت مناسب نيست و بايد دستگاه ديگري با ظرفيت بيشتر استفاده كنيم .
5-اگر
چرخش عقربه در جهت معكوس باشد يا بايد جاي فيش هاي ورودي را جابجا كرده , با اينكه
عمل تعويض دو قطب را در منبع تغذيه انجام داد .
6-
در صفحه اي مدرج آينه اي موازي صفحه وجود دارد كه به كمك آن مي توان خطاي اندازه
گيري را كاهش داد . زيرا براي قرائت صحيح بايد يه طور عمودي به صفحه نگاه كنيم .
طوري كه عقربه با تصوير آن در آينه منطبق شود .