« درآمد »
شادی و شاد بودن از دیرباز در وجود همه انسانها از اصلی ترین رموز زندگی بوده است ولی در هر دوره ای بنابر شرایط، ماهیت آن تغییر کرده و گاهاً بدلیل شرایط سیاسی و اجتماعی، تاثیرگذاری خود را از دست داده است. گاه حاکمیت مطلق تاریک اندیشی حکومت ها و گاه نادانایی مردمان سبب سلب این نعمت بزرگ شده است. سخنان ارزشمند بزرگوار در این خصوص به روشنی روایتگر این موضوع مهم است.
نیچه می گوید: هر چه بیشتر خود را شاد کنیم، آزردن دیگران و اندیشه های آزار بودن را بیشتر از یاد می بریم یا شاد بودن بزرگترین انتقامی است که می توان از زندگی گرفت. یا جواهر نعل نهرو می گوید: ما باید بکوشیم تا سراسر جهان به گونه ای درآید که بتوان در آن شادمان تر و خوشبخت تر زندگی کرد.
در میان اندیشمندان تراز اول ایران زمین بزرگان بسیاری را می توان یافت که در باب مِی و شادی سخن به تفسیر گفته اند ولی بدون شک هیچ کدام از شعرای پارسی گو به اندازة خیام در اشعارش به مِی و شادی نپرداخته است. حال اینکه در اشعار دیگر شعرای ایرانی نیز مِی و شادی جایگاه خاصی دارد و تفاسیر متعددی در این خصوص وجود دارد، شاید کمتر کتابی در دنیا مانند مجموعه رباعیات خیام تحسین شده، مردود و منفور بوده، تخریب شده، بهتان خورده، محکوم گردیده، حلاجی شده، شهرت عمومی و دنیاگیری پیدا کرده و بالاخره ناشناس مانده است. حال اگر همه کتابهایی را که راجع به خیام و رباعیاتش نوشته شده جمع آوری شوند تشکیل کتابخانه ای بزرگ را می دهد.
در این مقاله کوشش شده است، تجلی اندیشه ]شادی و مِی[ را در رباعیات حکیم فیلسوف، ریاضیدان، منجم و شاعر ایرانی غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری معروف به خیام را مورد ردیابی و تحلیل قرار دهیم.

« شاخص های شادی »
این شاخص ها را می توان در 5 گروه دسته بندی کرد.
1-    شاخصهای شادی در زندگی
2-    شاخصهای شادی از دیدگاه بزرگان
3-    شاخصهای شادی از دیدگاه غرب
4-    شاخصهای شادی در زندگی از دیدگاه قرآن
5-    شاخصهای مِی از دیدگاه عام و خاص

1-1 شادی عقلانی  
خیام اندیشه ای ناب و فلسفه ای صیقل خورده را برای خواننده و مخاطب خود ارایه می کند که اجباری برای پذیرش آن ایجاد نمی کند بلکه به آن قسمت فراموش شدة انسان تلنگر می زند که در وجود او سرگردان است. اندیشة خیام را می توان شورش انسانی او به ماهیت مجهول شدة انسان دانست که در پی تعصبات بدون سرچشمه قفل های زیادی را بر دروازه ی روح او زده است.

1-2 شادی و بی بندو باری
اندیشه شاد بودن خیام دعوت به هرزگی و بی بندوباری نیست بلکه دعوت برای پی بردن به ماهیت وجودی انسان است که با آن می توان به مرزهای آرامش رسید بدونِ آنکه وابستگی مستقیم به شهوات انسانی داشت. با روشهایی که عقل آن را تایید و شاد می داند.