فهرست مطالب

عنوان صفحه

1-1 -مقدمه.......…………………………………………………………………………….......………………. 2

1-2 -بیان مسأله………………………………………....……..........…………………….....………………… 5

1-3 -ضرورت و اهمیت پژوهش…………....…………………………….................…………………………. 7

1-4 -سوالات پژوهش………………………………………….............……………………………………… 8

1-5 -فرضیات پژوهش ………………………………………........…….........………………………...…….. 9

1-6 -تعاریف واژه ها……………………………………............................………………………...................... 9

1-6-1 -تعریف مفهومی واژه ها………………………......................................………………………............ 9

1-6-2 -تعریف عملیاتی واژه ها………………………………......................................………………........... 9

2-1 -مقدمه……………………………………………….......……………………......………………………. 11

2-2 -افسردگی چیست؟……………………………………………..........………………………………….. 12

2-3 -حالات افسردگی…………………………………………….............…………………………………… 13

2-4 - تاریخچه افسردگی…………………………………………....................…………………………….. 13

2-5 - اختلال های خلقی یک قطبی…………………………………….......................…………………… 14

2-5-1 - اختلال افسردگی اساسی…………………………………….......................……………………….. 15

2-5-2 -اختلال افسرده خویی…………………………………………...................………………………… 15

2-5-3- اختلال خلق ادواری…………………………………………..................…………………………… 15

2-6 - اختلال دوقطبی……………………………………………............…………………………………… 15

2-7- شیوع افسردگی…………………………………………………....…………………………………… 17

2-8- به کدام دلایل ابتلای زنان به افسردگی بیشتر است؟……..................................................................... 18

2-9- افسردگی درون زا در مقابل افسردگی واکنشی……………..........................................................…… 19

2-10- افسردگی فصلی……………………………………….............…………………………………….... 19

2-11 تشخیص افتراقی برای افسردگی……………………………....................................…………………. 20

2-12- دیدگاه های نظری در قلمرو افسردگی……………………..................................................…………. 21

2-12-1 - دیدگاه روانکاوی………………………............................…………………………………………. 21

2-12-2- دیدگاه رفتاری در مورد افسردگی…............……....................................…………..……………. 22

2-12-3-  الگوهای شناختی افسردگی………..……………..........................…..……….…………………

2-12-3-1- نظريه شناختي بك درمورد افسردگي.............................................................................................. 23

    23

2-12-4- نظریه های زیست شناختی…………………………….........................………………………….. 25

2-13- منظور از افسردگی حاد یا گذرا چیست؟……………...............................................……………….. 26

2-14- حملات افسردگی……………………………………........…………………………………………. 26

2-15- اختلال افسردگی که در جای دیگر طبقه بندی نشده ….…………………………………............ 28

2-16- ملاک های تشخیص برای انواع افسردگی.………………….......................................………………. 28

2-17- گروه های در معرض خطر ابتلا به افسردگی…………….................................................……………. 31

2-18- تفاوت های فرهنگی در نشانه های افسردگی……………….................................................………… 32

2-19-  گناه، مراقبت و افسردگی………………………………................................………………………… 33

2-20- تفاوت های جنسی در افسردگی یک قطبی………………………………..................................…… 33

2-21- آزمون هایی برای تشخیص افسردگی………………………….............................…………………… 35

2-22- عوامل علیتی زیستی افسردگی……………………….................................……………………….. 36

2-23- تحقیقات در قلمرو انتقال دهندگان عصبی……………….................................................…………… 37

2-24- ارزشیابی نظریه های انتقال دهندگان عصبی………….................................................……………… 37

2-25- نقش عوامل محیطی و اجتماعی در افسردگی……………………........................................……….. 38

2-26- افسردگی و سایر بیماری ها……………………..........................................…………………………… 39

2-27- درمان افسردگی…………………………………...............………………………………………….. 40

2-27-1- درمان مبتنی بر نظریه های زیست شناختی………………........................................…………… 40

2-27-2- درمان افسردگی با شوک برقی…………………………..........................………………………. 41

2-27-3- درمان شناختی…………………………………….............………………………………………. 42

2-27-4- الگوی درماندگی آموخته شده افسردگی………................................................................ 44

2-27-5- درمان منطقی عاطفی الیس…….......………………………........................……………………… 44

2-27-6- درمان شناختی رفتاری…………………………………..................………………………………. 45

2-27-7- درمان های روانی – اجتماعی…………………..................................……………………………. 46

2-27-8- روان درمانگری بین – شخصی………………………...........................………………………… 46

2-28- افسردگی در دانشجویان دانشگاه……………………........................................……………………… 47

2-29- میزان شیوع افسردگی در میان دانشجویان………………….................................................………..

2-30- علايم هشدار دهنده........................................................................................................................................ 48

49

2-31- مقدمه……………………………………………….......……………………………………………… 50

2-32- موسیقی چیست؟………………………………………......……………………………………….. 51

 2-33 - موسیقی و بهره هوشی………………………………..........................………………………...…… 52

2-34- معنی لغوی موسیقی ……………………………….........................………………………………… 52

2-35- موسیقی و آگاهی…………………………………………............................…………………………. 53

2-36- موسیقی در گذر زمان………………………………………….................…………………………. 53

2-37- شعر و موسیقی و ارتباط آنها با هم……………..................................................……………………… 54

2-38- مدت زمان گوش کردن به موسیقی…………………............................…………………………… 54

2-39- سلامتی کل نگر و شفا از طریق صدا………………........................................……………………….. 55

2-40- حساسیت موسیقیایی چیست؟………………………………...................…………………………… 55

2-41- تعذیه در موسیقی………………………………...................…………………………………………. 55

2-42- موسیقی درمانی چیست؟…………………………………….............……………………………….. 55

2-43- تاریخچه موسیقی درمانی……………………………...............................……………………………. 57

2-43-1- تاریخچه موسیقی درمانی در ایران………………………..................................………………….. 59

2-43-2- موسیقی درمانی در دیگر کشورها…………………...................................……………………… 60

2-44- انجمن ملی موسیقی بیمارستان ها……………………….......................................…………………. 60

2-45- سازمان ملی موسیقی درمانی…………………………................................………………………… 61

2-46- انجمن ملی موسیقی درمانی آمریکا……………………….......................................…………………. 61

2- 47- تحقیق در وظایف حرفه ای موسیقی درمانی…………………...........................................………… 62

2-48- فعالیت های موسیقی در چه مناطقی از مغز انجام می شود؟..……………………….....……….. 62

2-49- سلامتی کل نگر و شفا از طریق صدا……………………...................................……………………. 62

2-50- موسیقی به عنوان درمان……………………………….......................……………………………… 64

2-50-1- موسیقی چگونه در درمان به کار می رود؟……………….......................................……………… 64

2-50-2- آوازدرمانی………………………………..........………………………………………………….. 65

2-50-3- تأثیرات موسیقی درمانی…………………….................................………………………………… 66

2-50-4- برنامه ریزی های مناسب موزیکی……………………….......................................……………….. 67

2-50-5- تکنیک های موسیقی درمانی……………………………………..............………………………. 69

2-51- بررسی مکاتب برگزیده تکنیک های موسیقی درمانی………….......................................................... 69

2-51-1- موسیقی درمانی به روش فی البداهه نوردوف- رابیستون................................................................. 70

2-51-2- روش بالینی ارف شولورک………………………......................…………………………………… 70

2-51-3- کاربردهای بالینی مفاهیم کوالی……………………….................................…………………….. 71

2-51-4- کاربردهای بالینی روش هماهنگی حرکتی بدن با موسیقی دالکروز……………………..… 72

2-51-5- موسیقی و تصورات هدایت شده………………………......................……………………………. 72

2-51-6- موسیقی درمانی تکاملی……………………………...................………………………………….. 73

2-51-7- کاربرد اصول تغییر رفتار موسیقی درمانی………..............................................………………….. 73

2-51-8- موسیقی درمانی روان پویایی…………………….............................……………………………. 74

2-51-9- موسیقی درمانی و تحلیل تعاملی………………………...........................………………………… 74

2-52- موافق یا مخالف پیروی از یک روش…………………........................................…………………… 75

2-53- موسیقی درمانی در ایران…………………………...........................…………………………………. 75

2-53-1- انجمن موسیقی درمانی ایران……………………..............................…………………………….. 76

2-53-2- مختصات کلی موسیقی رسمی ایران………………………......................……………………… 77

2-53-3- نظریه موسیقی ایران………………………….....................…………………………....…………. 77

2-53-4- ابداع و تنوع ملودی ایران………………..............................………………………………………. 78

2-54- موسیقی کردی…………………………………................………………….....………………….....… 78

2-54-1- پیشینه و قدمت موسیقی کردی………………............................……………………………… 79

2-54-2- حوزه موسیقی کردی در ایران………………………...........................……………………………

2-54-3- انواع ملودی های شاد موسیقی کردی…………………..................................…………………. 80

81

2-54-4- انواع مقام های سوگواری در موسیقی کردی……………….............................................………… 

2-55- موسیقی دانان بزرگ کرد حوزه کرمانشاه.................................................................................................. 82

82

2-55-1- حشمت لرنژاد……………………………………......……………………………………………. 82

2-55-2- شهرام ناظری……………………………….......………………………...……………………….. 83

2-55-3- حشمت اله مسنن…………………………………......…………………………………………. 84

2-55-4- کیخسرو پورناظری……………………………….....................……………………………………. 84

2-55-5- مجتبی میرزاده……………………………………...........……………………………...…………. 85

2-55-6- حسن زیرک نابغه موسیقی کردی…………………………….........................…………………… 86

2-55-7- مظهر خالقی……………………………....……………………………......………………………. 86

2-55-8- خانواده کامکاران………………………………..................…………………………………….….. 87

2-56- تأثیر موسیقی در کاهش افسردگی….……………………..................................………………….. 87

2-57- پیشینه داخلی پژوهش……..…………………………………..............…………………………….. 89

2-58- پیشینه خارجی پژوهش…………….....………………………...............………………………....…. 90

3-1- روش پژوهش………………………………………………....…………………………………………. 92

3-2- طرح پژوهش…………………………………………………....……………………………………….. 92

3-3- جامعه آماری………………………………………….........……………………………………………. 92

3-4- حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………................................……………………………… 93

3-5- شیوه اجرا…………………………............…………………………………........……………………… 93

3-6- ابزار پژوهش……………………………............……....………………………………..………………. 94

3-7- تجزیه و تحلیل داده ها………...........................................……………......……………………………. 95

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش

4-1- جداول جمعیت شناختی..................................................................................................................................

98

4-2- یافته های مربوط به فرضيه هاي پژوهش…………................................………………..................…… 101

4-3- فرضیه اصلی……………………………...………………………….…………………..………………. 101

4-4- فرضیه فرعی اول…………………………..………………………………………................……….. 102

4-5- فرضیه فرعی دوم……………………………………………………………………………………….. 102

5-1- بحث…………………………………………………………….…………………………………….....

5-2- فرضیه اصلی........................................................................................................................................................ 104

108

5-3- ارزیابی و نتیجه گیری………………………………………………………………………………… 110

5-4- پیشنهادات کاربردی……………………………..……………………………………………………… 112

5-5- پیشنهادات پژوهشی……..………………….…….………………………………………………….... 112

5-6- محدویت های پژوهش…………………………….……………………………………………………. 112

منابع

منابع فارسی...…...………………….………………………………………………………………………… 114

منابع لاتین....…………..……….….….…………………………………………………………………….. 119

پیوست ....……....………..……….…………………………………………………………………………… 122

صفحه

جدول 2-1- فهرست نشانه های بالینی افسردگی……………………………………….…........…………….… 17

جدول 2-2- خطاهای شناختی افسردگی……………….........………….………………..……………………… 24

جدول 2-3- ملاک های تشخیصی DSM-IV-TR برای دوره های افسردگی اساسی……………….……...... 29

جدول 2-4- ملاک های DSM-IV-TR برای دوره مانی…………………………………........….……….…… 30

جدول 2-5- تفاوت های بالینی میان افسردگی و شیدایی.....................................................................................

جدول 2-6- دوره های ویژه اختلالات عاطفی…………........…………………………..............…………............         31

42

جدول 3-1- تعیین درجه افسردگی بر اساس پرسشنامه افسردگی بک……………….……………………..... 95

جدول 4-1- توزیع شرکت کنندگان بر حسب سن……………………….........……..…….…………………… 98

جدول 4-2- وضعیت شرکت کنندگان بر حسب وضعیت تأهل……………………............…………......….… 99

جدول 4- 3- میانگین و انحراف معیار بر حسب وضعیت اشتغال ....................................................................... 100

جدول 4-4 میانگین و انحراف استاندارد پس آزمون در دو گروه.....……………………..........…………… 101

جدول 4-5 نتایج تحلیل کوواریانس برای فرضیه اصلی….....………….……………………..................... 101

جدول 4-6 نتایج آزمون T مستقل برای مقایسه پس آزمون در شرکت کنندگان کرد و غیرکرد…………..... 102

جدول 4-7 نتایج آزمون T مستقل برای مقایسه نمرات افسردگی در دو گروه متأهل و مجرد……………... 102

فهرست نمودارها

نمودار ها صفحه

نمودار 4-1 فراوانی وضعیت شرکت کنندگان بر اساس وضعیت سن…………………..……..…. 98

نمودار 4-2 فراوانی شرکت کنندگان بر اساس وضعیت تاهل…………………………………….. 99

نمودار 4-3 فراوانی شرکت کنندگان بر اساس وضعیت اشتغال…………………………………… 100

مقدمه

افسردگي، همان طور که از نام آن پيداست، عمدتاً نوعي اختلال خلق يا اختلال عاطفي در نظر گرفته مي شود. از اين رو غالباً اصطلاح بيماري عاطفي  نيز در مورد آن به کار برده مي شود. فرد مبتلا از خلق ناشاد با احساس دلتنگي و غمگيني و فرو رفتن در خيالات واهي شکايت مي کند که به مدت دو هفته يا غالباً بيشتر تداوم داشته است، خلق ناشاد ضرورتاً در تمام طول روز يکسان نيست برخي افراد چنين بيان مي کنند که به هنگام صبح حال خوشي ندارند و در اواخر بعد از ظهر حال نسبتاً بهتري پيدا مي کنند اين گونه بي ثباتي خلق در طول روز غالباً با انواع افسردگي شديد همراه است. در شيوه تفکر افراد افسرده در مورد خويشتن دنياي خويشتن و آينده شان نيز تغييرات خاصي به وجود مي آيد. ممکن است يک زن خانه دار با لياقت يا يک زن بازرگان موفق خود را فردي نالايق، بي مصرف، ناتوان و حتي کاملاً شکست خورده تصور کند (بلاک برن ، 2008).

روشهاي درمان افسردگي بر روي لزوم افزايش فرصتهاي لازم براي تقويت مثبت رفتار تاکيد مي کند. بدين منظور لازم است مهارتهاي لازم براي روبرو شدن با موقعيتهاي اجتماعي و برخوردهاي بين شخصي در بيمار ايجاد يا تقويت شدند. فرض اساسي اين است که متغير برنامه فعاليتهاي روزمره فرد افسرده براي عوض کردن برنامه تقويت حاکم بر رفتار او نهايت ضرورت را دارد. بديهي است قبل از همه بايد شرايط محيطي و تاريخچه تقويت هاي بيمار پيشين دقيقاً بررسي گردد تا اشياء و رويدادهايي که مي توانند در مورد او خاصيت تقويت کننده داشته باشند معين گردند.

 براي رسيدن به هدفهاي فوق از شيوه هاي زير استفاده مي شود:

1ـ افزايش فعاليتهاي خوش آيند يا مطبوع 

2ـ بالا بردن رفتار

3ـ افزايش مهارتهاي اجتماعي و روابط متقابل با اشخاص ديگر

4ـ دخالتهاي گروهي

5ـ ايجاد مهارتهاي شناختي   اداره خويشتن.

6ـ روش فرافکني زماني لازاروس

7ـ روابط زناشويي

8ـ مساله گشايي  و تصميم گيري  (مهريار، 1386).

افسردگي به عنوان يک پديده ي چند وجهي و چند عاملي تصور مي شود که در آن هر کدام از عوامل و جنبه هاي مهمي در ايجاد تداوم افسردگي دارند. طبيعتاً روان شناسان و روان پزشکان شناخت گرا بيشترين مهم را از آن عوامل شناختي قلمداد کردند و مبتني بر چنين فرضي، مدلهاي ارائه دادند و اطلاعات ما را از سطح نظري به سطح پژوهش و فرمول بندي رساندند و شيوه ي برخوردي متناسب با چارچوب شناختي برگزيدند. از جمله مدلهاي شناختي که سهم بزرگي در طرح مسئله ي افسردگي به عنوان موضوعي قابل تحقيق و ارزيابي داشتند, عبارتند از مدل شناختي بک، مدل درماني اکتسابي سليگمن، و مدل خود بازداري رم. اگر چه روش شناسي و سازه هاي فرضي  به کار رفته در هر کدام از اين مدل ها با هم فرق مي کند، اما جملگي جنبه هاي عاطفي وانگيزش حداقل برخي از موارد افسردگي را ناشي از شيوه ي نگرش و پردازش اطلاعات مي دانند. به عبارت ديگر طبق اين مدل سازي ها يک تجربه ي واحد ممکن است اثر متفاوتي در دو فرد مختلف داشته باشد. قسمتي از اين تفاوت، به شيوه ي برخورد و تعبير و تفسير اين دو فرد بستگي دارد. يک تجربه واحد، مانند شکست و يا احساس فقدان، ممکن است در شخصي احساس درماندگي، نوميدي، پوچي و بي ارزشي به وجود آورد و کل زندگي وي را فلج نمايد ولي در فرد ديگر چندان اثر منفي بر جاي نگذارد (قاسم زاده، 1375).

امروزه براي درمان و تعديل خلق از شيوه هاي مختلفي بهره گرفته مي شود در کنار درمانهاي مختلف، يکي از شيوه هاي نسبتاً نوين که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است موسيقي درماني است  (پاچيتي ، 1998؛ به نقل از زاده محمدي).

موسيقي اين امکان را براي ما فراهم مي آورد تا از حالات هوشيارانه روزمره فراتر برويم و در عالم رويا به جاهاي مختلف سفر نمائيم که يا در خاطره داريم و يا به صورت تخيلي در ذهن خود خلق مي کنيم. اين رو آوري از اعماق دنيوي باعث مي شود تا مردم در زمان انتقال به حالات تغيير يافته هوشياري، واکنش نشان بدهند وقتي فردي از موسيقي براي کسب آرامش استفاده مي کند. در زماني که او حالت بيداري عادي باقي مي ماند انديشه هاي بي محتواي او رنگ مي بازد در هنگام گوش دادن موسيقي احساس هاي استرس آميز، نگراني، ترسها و غم ها کاهش مي يابد  (منن ، 2006).

موسيقي يک درمان موثر بر کاهش افسردگي در افراد مبتلا مي باشد. مطالعات توصيفي و تجربي بر اثر بخشي استفاده از روش موسيقي درمانگري در موارد از قبيل انطباق و سازش با محيط، بيان احساسات افزايش حس آگاهي و مسئوليت پذيري، تداعي افکار مثبت و تعامل اجتماعي تاکيد کرده اند  (هنسر، تامپسون ، 1994).

موسيقي باعث افزايش دقت، هوش، حس مشاهده، استنباط عواطف مي باشد  (يحيايي سمنائي، 1384؛ به نقل از پورعبائيان، 1389).

در بين روشهاي موسيقي درماني استفاده از موسيقي ايراني نيز جايگاه خاصي دارد و در ميان موسيقي هاي ايراني، موسيقي کردي به دليل غني بودن اين زبان و پيشينه باستاني آن از بهترين و کامل ترين نوع موسيقي محلي ايران به حساب مي آيد واز طرفي افسردگي در بين دانشجويان خوابگاهي بسيار گسترده است. در حدود 78 درصد از دانشجويان دانشگاه از بعضي نشانه هاي مرضي افسردگي رنج مي برند. 46 درصد از دانشجويان داراي افسردگي شديد بدان اندازه هستند که مستلزم بعضي کمک هاي مناسب تخصصي، دست کم ميزان وقوع خودکشي در بين دانشجويان دانشگاه در سال دو برابر افراد هم سن آنهايي است که دانشجو نيستند. دلايل احتمالي زيادي وجود دارد که دانشجويان خوابگاهي دچار افسردگي شدند: از جمله بسياري از دانشجويان براي نخستين بار دور از خانواده خود زندگي مي کنند. آنان بايد خود را با اوضاع احوالي که مستلزم انواع رفتارهاي سازشي جديد است تطبيق دهند. علاوه بر آن چون دانشگاه ها دانشجويان خود را از بين مستعدترين و پيشرفته ترين دانشجويان و دانش آموزان دبيرستان ها انتخاب مي کنند تحصيل در سطح دانشگاهها بسيار مشکل تر و رقابت انگيز تر است  (آزاد، 1382).

با توجه به اينکه شيوع افسردگي در ميان دانشجويان خوابگاهي آمار بالايي دارد دانشجويان از سرمايه گان و آيندگان هر جامعه اي و کشوري هستند و موسيقي درماني يکي از ارزانترين و بهترين درمانهاي مي باشد که مي توان در محيطهايي مانند خوابگاه دانشجويي از آن استفاده کرد. در پژوهش حاضر به بررسي اثر بخشي ملوديهاي موسيقي کُردي بر کاهش افسردگي دانشجويان خوابگاهي پرداخته شده است.