در حالت کلی به هر چیزی که ساخته می شود ساختمان می گویند ولی در این بخش منظور از ساختمان منظور بناهای ساخته شده با مصالح بنایی ( آهن – سیمان – گچ – آجر و غیره ) است ، شاید بتوان گفت:یک ساختمان خوب از نظر ما: مفید،قابل استفاده ،زیبا ودلنشین،راحت وآرام بخش،محکم وبادوام است.اقتصادی و کم هزینه بوده ،با نیازهای روحی و جسمی استفاده کننده ،زمین وشرایط محیطی هماهنگ است.در این قسمت سعی بر توضیح جامع هر چند مختصر از اجرای یک ساختمان به صوت یک سری مراحل پی در پی داریم.دید دالان به شما همچون پیمانکاری است که قصد اجرای یک پروژه مسکونی را دارد.امیدواریم که تا پایان انجام پروژه از بسته های آموزشی ما در شماره های مختلف دالان بهره ی کافی را ببرید.

انواع ساختمان :

الف) از نظر مصالح مصرفی: اسکلت بتنی –  اسکلت فلزی –  آجری –  خشتی و گلی

ب)از نظر کاربرد مصرف: مسکونی – اداری – تجاری – آموزشی – بیمارستان – انبارها – ورزشگاه …

از نظر مصالح مصرفی :

۱- ساختمان های اسکلت بتنی : اسکلت این نوع ساختمان ها (تیرهای اصلی و ستون ها) از بتن مسلح (بتن آرمه) با فرمول ترکیبی به قرار زیر ساخته می شود.

فولاد (به صورت میلگرد ساده و یا آجدار)+ سیمان + آب + ماسه + شن = بتن آرمه

معایب:

۱-ساخت آن زمان زیاد می برد                      ۲- سنگینی وزن بتن (افزایش بار مرده)        و …

محاسن:

۱-عمر طولانی (بتن ۲۸ روزه ۹۰% مقاومت خود را بدست می آورد و ۱۰ % باقی مانده در ۲۰ تا ۲۵ سال بدست می آید.)

۲- مقاومت در مقابل نیروهای (کششی – فشاری و…)                  ۳- مقاومت در برابر آتش سوزی        و …

بارمرده ساختمان شامل بارهای ثابت و غیرقابل جابجایی ساختمان مانند بارهای سقف و تیر و ستون و… می باشد و بار زنده در ساختمان شامل بارهای قابل جابجایی (متحرک) ساختمان مانند میز، صندلی ، انسان و.. می باشد.

۲- ساختمان اسکلت فلزی: اسکلت این نوع ساختمان ها (پل ها و ستون ها) از پروفیل های فولادی بوده و اتصالات آن معمولاً از جوش یا پیچ و مهره استفاده می شود.

معایب:

۱-زنگ زدگی در برابر رطوبت                       ۲-  در برابر آتش سوزی های شدید تغییر شکل می دهد.

۳-جوش نامناسب : در ساختمانهای فلزی اتصال قطعات به همدیگر با جوش ، پرچ ، پیچ صورت میگیرد . استفاده از پیچ و مهره وتهیه ، ساخت قطعات در کارخانجات اقتصادی ترین ، فنی ترین کار می باشد که در کشور ما برای ساختمانهای متداول چنین امکاناتی مهیا نیست . اتصال با جوش بعلت عدم مهارت جوشکاران ، استفاده از ماشین آلات قدیمی ، عدم کنترل دقیق توسط مهندسین ناظر ، گران بودن هزینه آزمایش جوش و …برزگترین ضعف میباشد.        و…

پیشنهاد میکنیم ورکشاپ رایگان علائم جوش را از دست ندهید.

محاسن:

۱-ساخت (اجرای) اسکلت سریع صورت می گیرد.          ۲- فضای کمتری اشغال می کنند.        و …

اتصالات اسکلت فلزی در ایران به وسیله ی جوش انجام می شود و در برخی کشور ها از پیچ ومهره استفاده می کنند.

در اتصالات اسکلت فلزی از تسمه و نبشی و در اتصالات زیر ستون از پلیت PL یا صفحه ی فولادی استفاده می کنند.

سازه های فلزی پیچ ومهره ای دارای سرعت انجام اجرای بسیاربالا ومقاومت زیادتری نسبت به اتصالات جوشی دارد.ازآنجاییکه هنوز استاندارد دقیق وکاملی نسبت به اتصالات جوشی وجود ندارد.

سازه‌های بتن آرمه در مقابل سازه‌های فولادی معمولاً نیاز به هزینه کمتر و زمان بیشتری برای ساخت دارد، در حالی‌که سازه‌های فولادی ابتدا نیاز به سرمایه زیادی برای خرید آهن آلات دارد ولی در عوض شاهد سرعت اجرای بالاتری خواهیم بود. بنابراین در ساختمان‌های عادی کمتر از ۶ طبقه در نهایت از این منظر تفاوت زیادی وجود ندارد گر چه هر سازنده‌ای با توجه به شرایط و معیار‌های خود تصمیم‌گیرنده اصلی است.

اما با توجه به استفاده و کاربرد بیشتر از سازه های فولادی در مقایسه با سازه های بتنی ما در این آیتم سعی بر توضیح سازه های فولادی (اسکلت فلز) را داریم .

شاید مقاله مقایسه ساختمان های بتنی و فولادی به کارتان آید.

مرحله اول : گذراندن مراحل اولیه اداری و تهیه نقشه :

مراحل اداری جهت اجرای ساختمان به ترتیب به شرح زیر می باشد :

۱-درخواست صدور مجوز ساخت از سوی مالک به شهرداری منطقه (۱-تکمیل فرم درخواست مجوز ۲-ارائه اسناد مالکیت ۳-کروکی دقیق محل)

۲-پرداخت حق تشکیل پرونده و بازدید در وجه دفتر خدمات شهرداری و اخذ رسید.

۳-بازدید کارشناس شهرداری از محل و کنترل میزان عقب نشینی،ارتفاع کلی ساختمان و… ودادن گزارش کتبی

۴-مراجعه مالک به یکی از دفاتر مهندسی (دارای مجوز نظام مهندسی ) و تهیه نقشه ساختمانی مورد نظر

۵-تائید نقشه توسط “واحد دایره ساختمان شهرداری” و مهر تائید آنها

۶-مراجعه به دفتر مهندسی و تهیه نقشه های فونداسیون ،معماری،تاسیسات مکانیکی،برقی و… توسط طراح

۷-به تائید رسیدن نقشه های فوق توسط “کمیته ی فنی نظام مهندسی”

۸-تعیین ناظرین ساختمان (حداقل ۳ نفر)توسط “دفتر نمایندگی نظام مهندسی”

۹-امضای برگه ی تعهد ما بین ناظر و مالک مبنی بر این که تا آخر عمر سازه مسئول هرگونه خرابی است.

۱۰-تائید نهایی نقشه ها توسط نظام مهندسی

۱۱-بازگشت مالک ساختمان به همراه نقشه های تائید شده نظام مهندسی به شهرداری

۱۲-استعلام شهرداری از کلیه ارگان های ذیربط همچون اداره برق،مخابرات،گاز و…

۱۳-ارسال مالک به “واحد نوسازی و درآمد شهرداری”جهت پرداخت عوارض و سایر حقوق

۱۴-ارسال مالک به “سازمان بیمه تامین اجتماعی” جهت بیمه نمودن ساختمان

۱۵-صدور پروانه ساخت و تعیین مدت اعتبار پروانه توسط شهرداری

۱۶-امضای فتوکپی صفحه اول پروانه توسط ناظران

۱۷-قبل از شروع عملیات تخریب به ادارات گاز،برق،آب مراجعه کرده و قطع موارد

۱۸-بازدید مامور ادارات فوق از زمین در صورت نبودن مشکل عملیات تخریب آغاز می شود

۱۹-مراجعه مالک به به همراه اصل پروانه به ادارات پست و اخذ کد پستی برای واحد ها

۲۰-شروع مراحل و عملیات ساختمانی( از قبیل تخریب و آماده سازی زمین،نقشه برداری زمین،پی کنی جهت اجرای ساختمان و… )

مرحله دوم : تخریب و آماده سازی زمین :

پس از تهیه نقشه های مورد نظر وگذراندن کلیه کارهای اداری در مرحله اول،مرحله دوم (تخریب و آماده سازی زمین)شروع می شود

گام اول : تخریب مجموعه قدیمی جهت آماده سازی مجدد زمین

گام دوم : در اغلب موارد بعد از تخریب و حمل مواد اضافی به خارج از مجموعه عملیات گود برداری آغاز می شود.

به منظور گودبرداری یک لودر چرخ لاستیکی به محل ساختمان آورده شده و شروع به کار می کند برای گودبرداری تا عمق موردنظر باید مرتب توسط کارگران اندازه گیری شود که بیش از مقدار مورد نظر گودبرداری نشود.به همراه گود برداری باید خاک و مصالح استخراج شده ی اضافی توسط وسایل نقلیه ی مخصوص به خارج از مجموعه هدایت شوند.

گام سوم : ایمنی سازی گود برداری وجلوگیری از تخریب سازه های مجاور :

یکی از مهمترین مشکلات و دغدغه های موجود در رشته مهندسی عمران، احداث سازه ها، حفاظت از گودبرداری و ساختمان های موجود در مجاورت آن  می باشد و در صورت عدم رعایت روش های مناسب به منظور حفاظت گودها و همچنین شیب های در حال احداث، منجر به خسارت جبران ناپذیری خواهد گردید و مخاطرات بوجود آمده ناشی از نشست های احتمالی و تقلیل ظرفیت باربری و تغییر مکان های جانبی موجب ایجاد ترک در سازه های مجاور گود خواهد شد. به منظور جلوگیری از موارد ذکر شده لازم است  قبل از شروع عملیات گودبرداری از روش های نگهداری و مهار بندی جانبی استفاده شود تا در محیطی پایدار و ایمن بتوان عملیات را ادامه داد.

اهداف اصلی ایمن سازی گودبرداری:

۱-حفظ جان انسان های داخل و خارج از گود .

۲- حفظ اموال داخل و خارج از گود .

۳- فراهم آوردن شرایط ایمن و مطمئن برای اجرای کار .

در این راستا سیستم های حفاظت جانبی بطور کلی شامل موارد زیر می شوند:

• (Truss – Raker) جداره های مهاربندی شده توسط خرپا
• جداره های مهاربندی شده توسط المان های افقی و مایل (Braced wall using wale struts)
• جداره های مهاربندی شده توسط المان های کششی (Soldier beam& lagging)
• جداره های مهاربندی شده توسط سپر کوبی (Braced sheet pile)
• جداره های مهاربندی شده توسطشمع های درجا (Bored pile walls)
• جداره های مهار بندی شده توسط دیوار دیافراگمی (Diaphragm walls-Slurry wall)
• جداره های مهاربندی شده توسطنیلینگ (Soil nailing)
• جداره های مهاربندی شده توسط انکراژ Anchorage))
• جداره های مهاربندی شده توسط دوخت به پشت – پین گذاری( Tie back )

مشاهده ورکشاپ رایگان دیافراگم خالی از لطف نمی باشد.

جداره های مهاربندی شده توسط خرپا:

این روش، یکی از مناسبترین و متداولترین روشهای اجرای سازه نگهبان در مناطق شهری است .برای اجرای این نوع سازه نگهبان ابتدا در محل عضوهای  قائم خرپا که در مجاورت دیواره گود قرار دارند،چاه هایی را حفر می کنیم . آنگاه درون شمع را آرماتوربندی کرده و عضو قائم را در داخل شمع قرار می دهیم و سپس شمع را بتن ریزی می کنیم .پس از سخت شدن بتن انتهای تحتانی عضو قائم به صورت گیردار در داخل شمع قرار خواهد داشت . سپس خاک محصور بین اعضای قائم و افقی خرپاها را درسرتاسر امتداد دیواره به صورت مرحله به مرحله بر می داریم و در هر مرحله اعضای افقی و قطری خرپارا به تدریج نصب میکنیم تا آنکه خرپا تکمیل شود .

شاید ورکشاپ انواع شمع و مشخصات سازه ای آن ها به کارتان آید.

مرحله سوم : پــی ســـازی :

گام اول : امتحان مقاومت زمین:

یک صفحه بتنی ۲۰*۲۰*۲۰ یا ۲۰*۵۰*۵۰ از بتن آرمه گرفته و روی آن به وسیلهُ گذاشتن تیرآهنها فشار وارد می آورند . وزن آهنها مشخص و سطح صفحه بتن هم مشخص است فقط یک خط کش به صفحه بتنی وصل می کنند و به وسیله میلیمترهای روی آن میزان فرورفتگی زمین را از سطح آزاد مشخص و اندازه گیری می کنند ولی اگر بخواهند ساختمانهای بسیار بزرگ بسازند باید زمین را بهتر آزمایش کنند . برای این منظور با دستگاه فشار سنج زمین را اندازه گیری می کنند و آزمایش فوق برای ساختمانهای معمولی در کارگاه است .

گام دوم : پی کنی کنی :

پس از عملیات فوق پی کنی را آغاز می کنند و پس از پی کنی شفته ریزی شروع می شود . اﺻﻮﻻ ﭘﯽ ﮐﻨﯽ ﺑﺎ دودﻟﯿﻞ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد: .

۱-دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﮑﺮ        ۲-ﺑﺮای ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﭘﺎﯾﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻣراﺣل اﺟرای ﯾﮏ ﺳﺎﺧـﺗﻣﺎن از ﭘﯽ ﺳـﺎزی ﺗﺎ ﻓرش ﮐف

گام سوم : قالب بندی پی که به صورت بلوک چینی  انجام می شود.

گام چهارم : اجرای بتن مگر:

بتن مِگر (بتن با عیار کم سیمان که بتن نظافت نیز نامیده می شود.) معمولا با ضخامت ۱۰ الی۱۵ سانتی مترو از هر طرف۱۰ الی ۱۵ سانتی متر بزرگتر از خودفونداسیون ریخته شود.

دلایل استفاده از بتن مِگر :

• برای جلو گیری از تماس مستقیم بتن اصلی فونداسیون با خاک.
• برای رگلاژ کف فونداسیون و ایجاد سطحی صاف برای ادامه پی سازی.

ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ در ﺣﺪود ۱۰ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﻮده و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪی از روی ﺑﺘﻦ ﻣﮕﺮ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد .

گام پنجم : پی سازی :

پی را باید با مصالح مناسب بسازند تا به سطح زمین رسیده و قابل قبول برای هر گونه بنا باشد مصالحی که در پی بکار می رود باید قابلیت تحمل فشار مصالح بعدی را داشته باشد و ضمناً چسبندگی مصالح نسبت به یکدیگر به اندازه ای باشد که بتوانند در مقابل بارهای بعدی تحمل کند و فشار را یکنواخت به تمام پی ها انتقال دهد چون هرچه ساختمان بزرگتر باشد فشارهای وارده زیادتر بوده و مصالحی که در پی بکار می رود باید متناسب با مصالح بعدی باشد.

پی سازی را با چند نوع مصالح انجام می دهند مصالحی که در پی بکار می رود عبارتند از : شفته آهکی ، پی سازی با سنگ ، پی سازی با بتن ، پی سازی با بتن مسلح.

در این آیتم به پی سازی با بتن مسلح می پردازیم.

مرحله چهارم : آرمـــاتــور بندی پی :

گام اول : آرماتور بندی پی:

قبل از اتمام گام پنجم در مرحله سوم (پی سازی) آرماتور بندی پی  جهت مسلح کردن بتن صورت می گیرد.

ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﺋﯽ ازﺟﻤﻠﻪ ﺑﺘﻮن ﺗﺎب وﺗﺤﻤﻞ ﮐﺸﺶ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ودراﻧﺪک ﻣﺪت درﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﯿﺮوی ﮐﺸﺸﯽ ازھﻤﺪﯾﮕﺮ ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی ﮐﻪ ﺑﺘﻮن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ ۳۲ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ و اﯾﻦ در ﺻﻮرﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻋﺎﻟﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﻛﺎرﮔﺎه ھﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎب ﺗﺤﻤﻞ ﻧﯿﺮوی ﮐﺸﺸﯽ در ﺑﺘﻦ را درﺣﺪ دﻟﺨﻮاه ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ ازﻓﻮﻻد ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﻠﮔﺮد آﺟﺪار ﯾﺎ ﺳﺎده ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ در ﻣﻘﺎطﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﯿﺮوی ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻮﻻد ﮔﺬاری ﻣﯿﺸﻮد ﻓﻮﻻد آﻟﯿﺎژی اﺳﺖ ﮐﻪ از آھﻦ ﮐﺮﺑﻦ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ھﺮ ﻗﺪر درﺻﺪ ﮐﺮﺑﻦ ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻮﻻد ﺳﺨـﺖ ﺗﺮ و ﺷﮑﻨﻨﺪه ﺗﺮ ﺷﺪه و ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺷﮑﻞ ﭘﺬﯾﺮی آن ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﻮﻻدی ﮐﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺷﮑﻞ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗا ھﻤﯿﺸﻪ و ھﻤﻪ آﻧﮫﺎ ﺑﺼﻮرت دﻟﺨﻮاه وﺳﺮد ﺧﻢشوند..

در پی میلگردها را در دو جهت به صورت مشبک به یکدیگر بافته و آن را حدود ۵ سانتی متر بوسیله فاصله گذار (اسپیسر) بالاتر از کف رو بتن مِگر قرار می دهیم.

اسپیسر میلگرد (فاصله گذار) :المانی به منظور ایجاد فاصله ی میلگرداز سطح بیرونی بتن مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع اسپیسر :      ۱- فلزی        ۲- بتنی           ۳- پلاستیکی  (اقتصادی)

فواید اسپیسر :

۱-مانع از رسیدن عوامل خورنده محیط به سطح میلگرد.                                               ۲- فاصله مناسب میان میلگرد تا سطح بیرونی بتن.

۳-قرار گرفتن آرماتور به صورت کامل در بتن.

انواع آرمــاتور :         ۱-