پیش نویس طرح تحقیقی توجیهی است که بر مبنای علاقمندی و پ‍ژوهش های فرد متقاضی و مبتنی بر فرضیه های علمی و استنتاجات تحقیقاتی باشد و بر این اصل دانشجو می تواند شاخه تحقیقی و میزان سابقه فعالیت قبلی و نتایج حاصله را اعلام نماید.

نحوه نگارش پروپوزال

در نوشتن پروپوزال باید به نکات ذیل توجه فرمایید:

معرفي موضوعي كه براي پايان نامه خود انتخاب كرده ايد

توضيح اهميت آن موضوع

ذكر پ‍‍ژوهش هايي كه در گذشته در اين باره صورت گرفته

نتايجي كه فكر مي كنيد از تحقيق خواهيد گرفت

روش يا روش هايي كه در پژوهش از آن ها بهره خواهيد گرفت

 منشور و قالب بندی شكل پروپوزال بنا بر هدفي كه از آن داريد و يا به مقتضاي رشته تحصيلي شما

شكل بندي بنيادين آن ، همواره بايد شامل عنوان بندي ها و بخش هاي زير باشد :

1- موضوع تحقيق ( Project Title )

ذيل اين عنوان بايد عنوان دقيق تحقيق را ذكر نمایيد. براي مثال :

Project Title:     Women Role in Southeast Thailand

2- توضيح موضوع و اهميت آن ( Importance and Statement of Topic )

در اين بخش بايد جوانب موضوع ، چگونگي ارتباط آن با رشته تحصيلي مورد نظر و اهميت موضوع به لحاظ علمي و كاربردي را توضيح فرمایید.

3- ادبيات تحقيق و پژوهش هاي مرتبط ( Review of Literature and Relevant Topics)

بايد توضيح مختصري درباره تحقیقاتی كه پيش از شما روي اين موضوع و موضوعات نزديك به آن انجام شده بدهيد. در اين بخش در واقع بايد به ذكر پژوهش هايي بپردازيد كه شما قصد داريد يافته هاي آن ها را تكميل و اشتباهات آن ها را رفع و يا نتايج آن ها را رد نمایيد.

4- اهداف و فرضيه ها ( Aims and Hypothesizes )

در اين قسمت به ذكر نتايجي بپردازيد كه فكر مي كنيد از تحقيق می توانید بگیرید.

هدف , سمت حرکت و مقصود از تحقیق را توضيح دهيد.

5- روش ها و ابزار هاي تحقيق ( Methodology )

توضيح دهيد كه در انجام پروژه از چه روش هايی سود برده اید و چه ابزارهايي را براي رسيدن به اهداف تحقيق خواهید داشت.

6- منابع( References )

فهرستي از منابعي كه فكر مي كنيد از آن ها استفاده خواهيد نمود و به كار شما مرتبط است را بترتیب نام منظم كنيد.

*نكات مهم

1- پروپوزال را با موضوع شروع نكنيد، بلكه عنواني مانند مثال زير را در روي جلد بياوريد و بعد متن پروپوزال را بنويسيد :

A PhD / Master Dissertation Proposal Presented to

The Department of Gerontology

Faculty of Gerontology

University Putra Malaysia

By : Maryam Mobini

2- نكات زیر را در مورد انتخاب و نگارش تيتر تحقیق رعايت نمایيد :

الف ) سعي كنيد موضوع روشن و ساده باشد.!

ب ) عنوان پروژه را به صورت خلاصه اي فشرده از آن چه در ذهن داريد در نظر بگيريد. سعي كنيد با همان يك جمله عنوان پروژه بتوانيد منظور اصلی تحقيق و هدف هايتان را به خواننده منتقل كنيد. عنوان كار شما بايد كاملاً مشخص كند كه شما مي خواهيد چه چيز را و در چه شرايطي مطالعه نمایيد.

پ ) در جمله بندي عنوان پروژه دقت كنيد تا چيدمان آن طوري باشد كه آن چه اصل موضوع تحقيق شماست از فرع آن قابل تشخيص باشد.

ت ) سعي كنيد كلمات اضافي را از عنوان پروژه حذف كنيد .

3- در رابطه با هدف تحقيق و موضوعی كه براي مطالعه انتخاب كرده ايد(Objectives) دقت كنيد كه در رابطه كامل با هم باشند و در نوشتن پروپوزال سعي نمایيد كه اين رابطه را به خوبي نمايش دهید.

4- در زمينه چگونگي انتخاب روش تحقيق نيز ، وضع به همين ترتيب است. سعي كنيد مناسب ترين ، عملي ترين ، علمي ترين روش را براي تحقیق انتخاب فرمایید. 

5- پروپوزال را منظم و با بخش بندي مناسب آماده کنيد. سعي كنيد مرز بين عنوان ها مشخص و مطالب را بر روي 1 روي كاغذ A4 تايپ نمایيد.

6- حجم پروپوزال باید برای دوره های کارشناسی ارشد حداقل 5 صفحه و برای دکتری حداقل 8 صفحه باشد. در این میان حداقل یک صفحه به ادبیات تحقیق و حداقل یک صفحه به منابع تحقیق اختصاص و سعی نمایید از منابع جدید و به روز استفاده کنید و همه ی منابع پروژه فارسی زبان نباشند. هم چنین توجه کنید فونت استاندارد برای پروپوزالTimes and New Romans  با سایز 12  میباشد.

7- از نوشتن موارد اضافه در پروپوزال ، مثل ÷یش گفتار و مقدمه و عرض ارادت براي استاد راهنما و غيره ، خود داري كنيد .

8- در مورد نگارش انگليسي ، درباره متن پروپوزال با يك مترجم و يا كسي كه انگليسي ادبي را به خوبي مي داند مشاوره نمایيد. متن پروپوزال باید به لحاظ علمی و ادبی هیچ غلطی نداشته باشد.

9- پروپوزال با جديت آماده کنید و جدی بگيريد! بررسی و ارزیابی علمي شما در واقع فقط از طريق پروپوزال است . پس تمام تلاش و دانش خود را براي تنظيم دقیق آن به كار بنديد

 اولين قدم براي نوشتن يك پروپوزال انتخاب موضوع است و موضوع بايد داراي معيارهايي باشد كه خلاصه آنها به شرح زير است.

معيارهاي انتخاب يك موضوع تحقيقاتي چيست؟

-1 موضوع بايد مناسبت داشته باشد:  يعني موضوع جزء موضوعات اولويت دار باشد.

 -2اجتناب از دوباره‌كاري در موضوع طرح: براي اينكه بدانيم موضوع مورد تحقيق ما تكراري است يا نه و آيا ارزش تحقيق دارد يا نه، بايد متون مرتبط بررسي شود. با توجه به امكانات موجود و در دسترس، این امر كار دشواری نیست. محقق مي‌تواند با مراجعه به مقالات داخلي و خارجي، خلاصه كنگره‌ها تماس با ساير محققيني كه درخصوص موضوع پژوهش يا موضوعات مشابه كار كرده‌اند، نظري اجمالي به كارهاي ساير محققين داشته باشد. البته ذكر اين نكته لازم است كه زماني يك موضوع تكراري است كه تمامی ابعاد تحقیق و موضوع مانند هم باشند. ولي اگر از نظر زماني يا مكاني با هم متفاوت باشند، موضوع ديگر تكراري نیست.

 -3موضوع قابليت اجراء را داشته باشد: يعني آيا تمامی امكانات و شرايط لازم برای انجام تحقيق درخصوص موضوع مذبور در آن مكان فراهم است يا نه؟ و يك موضوع حتي اگر تمامی ويژگي‌هاي لازم را داشته باشد، اما قابل انجام نباشد، موضوع خوبي نخواهد بود.

 -4كاربردي و مناسب با زمان و مقرون به صرفه باشد: عملاً مطالعاتي در اولويت پژوهشي قرار دارند كه با حداقل هزينه جنبه كاربردي داشته و نتيجه آن براي برنامه‌ريزان و مديران جامعه در زمان حال يا آيندة نزديك مفيد واقع شود.

 -5نداشتن موانع اخلاقي: در مطالعاتي كه در آن جامعة مورد مطالعه انسان بوده و مداخله‌اي بر سوژه‌هاي انساني صورت مي‌گيرد، رضايت‌مندي و حفظ حرمت انساني و محرمانه نگاه داشتن اطلاعات بسيار ضروري است.

  -6مقبوليت سياسي و فرهنگي: موضوع مورد مطالعه بايد مورد پذيرش فرهنگ و عرف جامعه باشد.

  نكات مهم در نوشتن عنوان موضوع

عنوان موضوع از همة قسمتهاي كار بيشتر خواننده دارد. پس در انتخاب عنوان بايد دقت كرد و به نكات زير توجه نمود. 

-1 عنوان نبايد خيلي كوتاه و يا خيلي طويل باشد.

-2 دربرگيرندة تمام محتويات كار تحقيقاتي باشد. 

 -3از به كار بردن مخففها، اصطلاحات و كلمات غير مصطلح و كلمات انگليسي كه معادل فارسي دارند، اجتناب شود.

 -4به صورت خبري نوشته شود و از عناوين اختصاري استفاده نشود.

-5 سال و مكان انجام تحقيق حتماً ذكر شود.

بيان مسئله يا مشكل (ضروري اجراي پژوهش)

بيان مسئله بايد مختصر و دقيق (حداكثر 1 صفحه) و با ذكر منابع نوشته شود و در نگارش آن به نكات زير توجه كرد.

-1 مسئله و مشكل چيست؟ با جملاتي كوتاه و شيوا ماهيت، شدت، وسعت و عوامل موثر بر مسئله را ذكر كنيد.
-2 به پيامدهاي مسئله و خطرات ناشي از آن اشاره كنيد؟

-3 چرا انجام پژوهش مورد نظر لازم است و با توضيح و ارائه راه حل، اهميت موضوع طرح و ضرورت آن را توجيه نمایيد.

نكته:  بلافاصله پس از بيان مسئله بايد تمامی مخففها و اصطلاحات و منابع مورد استفاده در پاورقی توضيح داده و نوشته شوند.

بررسي متون (منابع)و ادبیات تحقیق

در بررسي متون با مراجعه به كتب، مجلات داخلي و خارجي، تماس با ساير محققين و استفاده از بانكهاي الكترونيك داخلي و خارجي مي‌توان مروري بر مطالعات ساير محققين در زمينه كار خود يا مشابه آن داشت و با مطالعه آنها از تجربيات و نتايج به دست آمده استفاده كرد و از متدولوژي طرح، روشهاي نمونه‌گيري و تحلیلهاي آماري آنها برای تحقق انجام يك تحقيق مفيد و درست بهره برد.

نكته: در پايان اين قسمت نيز ذكر منابع ضروري است (حداقل 3 منبع).

اهداف، سئوالات، فرضيات (با توجه به موضوع پژوهش)

اهداف يك پروژه تحقيقاتي خلاصه آنچه كه بايد با انجام مطالعه به آن برسيم را بيان مي كند.
1ـ هدف كلي