سلامتي عبارت است از رفاه کامل جسمي ، روانی و اجتماعي و فقط به معناي عدم وجود بيماري و ناتواني نيست". در سالهاي اخير توانايي ايجاد يك زندگي پويا از نظر اجتماعي و اقتصادي نيز به اين تعريف اضافه شده است.

ابعاد سلامتی
با توجه به تعریف سلامتی متوجه می شویم که سلامتی یک مسئله چند بعدی است حتی امروزه علاوه بر بعد جسمی، روانی و اجتماعی جنبه معنوی را هم در نظر می گیرند. و باید توجه داشت که ابعاد مختلف سلامتی و یا بیماری بر یکدیگر اثر کرده و تحت تاثیر یکدیگر قرار دارند. چنانچه مشکلات جسمی بر روان فرد مشکلات روانی بر جسم او و نیز هر دوی آنها بر جامعه و اختلالات موجود در جامعه بر هر دو بعد دیگر سلامتی اثر می گذارند لذا اقدامات انجام شده برای ارتقای سلامتی باید به تمام جوانب سلامتی فردی (جسمی و روانی و معنوی) و سلامت کلی جامعه توجه داشته باشد.

بعد جسمی
معمول ترین بعد سلامتی سلامت جسمی است که نسبت به ابعاد دیگر سلامتی ساده تر می توان آنرا ارزیابی کرد سلامت جسمی در حقیقت ناشی از عملکرد درست اعضاء بدن است. از نظر بیولوژیکی عمل مناسب سلولها و اعضاء بدن و هماهنگی آنها با هم نشانه سلامت جسمی است.
نشانه های سلامت جسمی عبارتست از :ظاهر خوب و طبیعی، وزن مناسب، اشتهای کافی، خواب راحت و منظم، اجابت مزاج منظم، جلب توجه نکردن اعضاء بدن توسط خود فرد، اندام مناسب، حرکات بدنی هماهنگ، طبیعی بودن نبض و فشار خون و افزایش مناسب وزن در سنین رشد و وزن نسبتا ثابت در سنین بالاترو …

بعد روانی
بدیهی است سنجش سلامت روانی نسبت به سلامت جسمی مشکل تر خواهد بود در اینجا تنها نداشتن بیماری روانی مدنظر نیست بلکه قدرت تطابق با شرایط محیطی، داشتن عکس العمل مناسب در برابر مشکلات و حوادث زندگی جنبه مهمی از سلامت روانی راتشکیل می دهد نکته دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کرد اینکه بسیاری از بیماریهای روانی نظیر اضطراب، افسردگی و غیره بر روی سلامت جسمی تاثیر گذار است و ارتباط متقابلی بین بیماریهای روانی و جسمی وجود دارد. بعضی از نشانه های سلامت روانی عبارتست از: سازگاری فرد با خودش و دیگران، قضاوت نسبتا صحیح در برخورد با مسائل، داشتن روحیه انتقاد پذیری و داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات.

لزوم رعایت بهداشت در اسلام
قرآن‌کریم و توصیه های پیامبران و ائمه اطهار در قالب آیات و احادیث و سیره، بر ضرورت و اهمّیت موضوع سلامتی، بهداشت و تأثیر آن در زندگی دنیوی و اُخروی اشاره فراوان دارند. قرآن و سنّت بر اهمیت و تأثیر بهداشت در زندگی دنیوی و اخروی اشاره فراوان دارد، برای نمونه می توان به استناد، یکی از مصادیق آیه شریفه وَلاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ؛ (بقره/ 195) ضرورت رعایت بهداشت را براي پیشگیری از هلاکت استنباط کرد. اسلام چون سلامتي را نياز اساسي و ضامن بقاي نسل آدمي مي‌داند، راه‌کارهاي فراواني براي حفظ و تأمين آن پيش‌ روي بشر قرار مي‌دهد. در آموزه‌هاي ديني به صدها رهنمود در زمينه تغذيه، خواب، آميزش جنسي، کار و محیط برمي­خوريم که پي کشاندن انسان به سوي سلامتي فردي مي‌باشند. علاوه بر اين، رهنمودهاي فراواني درباره سلامت رواني، روحي، خانوادگي، اجتماعي و... وجود دارد که گوياي جامع نگري اسلام به موضوع سلامت مي‌باشد.

با توجه به اینکه مدارس بازگشایی شده اند، رعایت نکات بهداشتی برای حفظ سلامت دانش آموزان مخصوصا سال اولی ها لازم است، زیرا در سایه نعمت سلامت است که می توان به تحصیل علم و دانش پرداخت. به همین دلیل سایت آسمونی در ادامه این مقاله توصیه ها و نکات بهداشتی مخصوص دانش آموزان را برای شما عزیزان عنوان می کند. همچنان آسمونی را همراهی کنید.

• به کودک خود یاد بدهید که چگونه و چه موقع دست های خود را با آب و صابون بشوید.

اگر کودکان قبل از ورود به مدرسه روش صحیح شستشوی دست های خود را یاد گرفته باشند، سپری محکم در برابر انواع بیماری ها و میکروب ها خواهند داشت .همچنین باید به آنها بگویید که چه موقع باید دست های خود را حتما با آب و صابون بشویند؛ مثلا بعد از دستشویی یا ورزش کردن یا قبل از خوردن خوراکی.

• به کودکان خود آموزش دهید تا همیشه مقداری دستمال کاغذی همراه خود داشته باشند.

یکی از مزیت های همراه داشتن دستمال کاغذی این است که موقع سرفه و یا عطسه، جلوی دهان و بینی خود را با آن می گیرند و از پخش انواع میکروب ها در هوا و بیمار شدن دیگران (در صورتی که کودک مریض باشد) جلوگیری می کنند.

• تمام واکسن های کودک خود را سر موقع بزنید.

اگر کودک تمام واکسن هایی که برای او مشخص شده است سر موقع تزریق کند (مثل واکسن سه گانه یا سرخک و …)، در برابر بسیاری از بیماری ها مصون می ماند. اگر برخی واکسن ها را دوباره تزریق نکنیم، ممکن است که این بیماری برگردد و فرد را مبتلا کند .

بازی و فعالیت بدنی برای کودکان مثل اکسیژن برای ادامه حیات است و سبب رشد و تقویت سلامت روحی و جسمی آنها می شود

• دست های کودک خود را با مواد مخصوص، ضدعفونی کنید.

کودکان به دلیل بازی کردن و لمس کردن بسیاری از اشیای اطراف خود، همواره دست های آلوده ای دارند و همیشه این امکان فراهم نیست تا دست های خود را با آب و صابون بشویند. بنابراین این طور مواقع می توانید از مواد ضدعفونی کننده دست استفاده کنید که در داروخانه می فروشند.

• به کودکان خود یاد دهید تا از تنقلات و غذاهای خانگی در زنگ تفریح و یا ناهار استفاده کنند.

متاسفانه امروزه با ایجاد بوفه در مدارس بسیاری از کودکان ترجیح می دهند از غذاهای آماده ای که با کالری زیادی دارند، استفاده کنند. اگر کودکان از همان دوران کودکی به ارزش غذایی که مادر تهیه می کند آگاه باشند، به ندرت از غذاهای آماده بوفه ها استفاده می کنند.

علت چاقی کودکان امروزی، استفاده زیاد از غذاهای پرکالری و کم تحرکی به دلیل بازی های رایانه ای می باشد.

• کودکان خود را تشویق کنید تا فعالیت بدنی داشته باشند.

حتی اگر به دلیل محدودبودن فضای مدرسه، کودک شما امکان بازی در مدرسه را نداشت، حتما او را تشویق کنید تا در منزل و یا پارک فعالیت بدنی داشته باشد.

بازی برای کودکان مثل اکسیژن برای ادامه حیات است و سبب رشد و تقویت سلامت روحی و جسمی آنها می شود. همچنین کودکان در ضمن بازی کردن، چیزهای زیادی را یاد می گیرند.

• هرگاه کودک شما به هر دلیلی بیمار شد، از رفتن او به مدرسه جلوگیری کنید.

اگر علایمی مانند تب، سرفه، خستگی و … در کودک خود مشاهده کردید، مانع رفتن او به مدرسه شوید. استراحت در منزل سبب تسریع روند بهبودی کودک می شود. همچنین از سرایت بیماری به بقیه دانش‌آموزان جلوگیری می کند، به خصوص در مورد بیماری های واگیردار و مسری.

• دانش آموزان باید فرا بگیرند، قبل از تغذیه حتماً دست‌های خود را با آب و صابون بشویند.
• مدرسه را خانه دوم خود بدانند و آشغال خود را در سطل زباله بیندازد.
• اگر به بچه‌ها پول می‌دهید به آنها توصیه کنید تا مواد غذایی مناسبی را تهیه و از دست فروشان خرید نکنند. دانش‌آموزان نباید تحت هیچ شرایطی از دست‌فروشان، موادغذایی و انواع تنقلات خریداری کنند و اگر در بوفه مدارس هم مواد غذایی را تهیه می‌کنند حتماً به تاریخ تولید، انقضا و مجوز ساخت آن از وزارت بهداشت توجه کنند.
• به کودک خود یاد دهید به راحتی مشکلات خود را بیان کند؛ به طور مثال برای رفتن به توالت خجالت نکشد و به معلم خود بگوید.
• نکات بهداشتی رفتن به توالت را برای او تکرار کنید: دستشویی رفتن را به تاخیر نیندازد، لباس خود را کثیف نکند.
• در هنگام استفاده از سرویس های بهداشتی مدرسه نکات بهداشتی را رعایت کرده و قبل و پس از استفاده دست های خود را با آب و صابون بشویند.
• از دستمال و لیوان و دیگر وسایل شخصی خود استفاده نماید.
• اصول درست نشستن و درست ایستادن را به فرزندانتان آموزش دهید تا از بروز بد شکلی های اندام در آینده جلوگیری شود.
• برای حفظ سلامتی دانش اموزان به آنها توصیه کنید که هنگام عطسه و سرفه کردن، با دستمال جلوی بینی و دهان خود را بگیرد.
• از او بخواهید در زنگ تفریح بازی کند و تغذیه خود را بخورد.
• فرهنگ تغذیه‌ای سالم را به او آموزش دهید؛ از مصرف مواد خوراکی کم ارزش مانند پفک خود داری کنید. تنقلاتی مثل مغزهای گیاهی و خشکبار و میوه را به عنوان میان وعده در اختیار او قرار دهید. نباید مصرف تنقلات کارخانه‌ای و خرید از دست‌فروش‌ها عادت دانش‌آموزان شود.
• خوردن صبحانه و ورزش کردن دو فعالیت مناسب برای بالا بردن سطح توانمندی کودکان در محیط های آموزشی است؛ از آنها غافل نشوید.
• اگر عادات بدی از قبیل مکیدن انگشت، جویدن ناخن و… دارد، به طور غیر مستقیم این عادت را ترک دهید؛ مثلا دست‎های او را بگیرید و نوازش کنید.
• مراقب باشید که ارتباط نزدیک تعداد زیادی دانش‎آموز در مدرسه باعث انتقال بیماری‎هایی مثل آسم، شپش، سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌شود.
• دانش آموزان صبح ها قبل از رفتن به مدرسه، حتما صبحانه بخورند تا برای فراگیری درس ها انرژی داشته باشند.
• خواب و استراحت کافی داشته باشند، شب ها زود و به موقع بخوابند تا بتوانند صبح ها به موقع از خواب بیدار شوند و با نشاط باشند.
• برای حفظ سلامتی دانش اموزان به آنها توصیه کنید که در هنگام آب خوردن، از لیوان شخصی استفاده کنند و در صورت نداشتن لیوان، قبل از خوردن آب ، دست‌های خود را بشویند. دانش‌آموزان به این نکته توجه کنند که نباید هنگام آب خوردن دهان خود را به شیر اتصال دهند.
• برنامه روزانه خود را طوری تنظیم کنید که ورزش و حرکات ورزشی انجام دهند. بازی و فعالیت بدنی برای کودکان مثل اکسیژن برای ادامه حیات است و سبب رشد و تقویت سلامت روحی و جسمی آنها می شود.
• برای حفظ سلامتی دانش آموزان به آنها آموزش دهید تا همیشه مقداری دستمال کاغذی همراه خود داشته باشند.
• یکی از مزیت های همراه داشتن دستمال کاغذی این است که موقع سرفه و یا عطسه، جلوی دهان و بینی خود را با آن می گیرند و از پخش انواع میکروب ها در هوا و بیمار شدن دیگران (در صورتی که کودک مریض باشد) جلوگیری می کنند.
• برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‎های واگیردار، پیش از ورود کودکتان به مدرسه، برنامه‌ واکسیناسیون او را کامل کنید. در صورت ابتلا به این بیماری‎ها، او را از رفتن به مدرسه منع کنید.

تمام واکسن های کودک خود را سر موقع بزنید. اگر کودک تمام واکسن هایی که برای او مشخص شده است سر موقع تزریق کند (مثل واکسن سه گانه یا سرخک و …)، در برابر بسیاری از بیماری ها مصون می ماند. اگر برخی واکسن ها را دوباره تزریق نکنیم، ممکن است که این بیماری برگردد و فرد را مبتلا کند .

• قوانین مدرسه را بشناسند و به آن احترام بگذارند.
• برای حفظ سلامتی دانش آموزان به آنها بگویید وسایل شخصی مانند لیوان و دستمال را هر روز به همراه خود به مدرسه ببرند.
• برای بهداشت فردی خود اهمیت قائل شوند و حداقل دو باردر هفته حمام کنند، موهای خود را مرتب نگه دارند، جوراب های خود را مرتب بشویند و با ظاهری آراسته به مدرسه بروند.
• اگر مواد خوراکی میان وعده را از بوفه مدرسه (پایگاه تغذیه سالم) تهیه می کنند، مواد خوراکی را بخرند که دارای بسته بندی، مهر استاندارد و نشانی محل کارخانه باشد.
• مسیر خانه تا مدرسه را یاد بگیرند و برای رفت و آمد از مسیرهای مستقیم استفاده کنند.
• در مسیر خانه به مدرسه و بالعکس، از صحبت کردن با افراد ناشناس و سوار شدن به خودرو غریبه ها و مشکوک خودداری کنند.
• در هنگام عبور از عرض خیابان، از مکان های خط کشی شده یا پل عابر پیاده استفاده کنند.
• به منظور حفظ سلامت پاها از کفش مناسب سن و فصل استفاده کنند.
• اگر برای حمل کتاب های درسی از کوله استفاده می کنند، برای جلوگیری از صدمه به ستون فقرات، از کوله هایی که در دو طرف بند دارند، استفاده کنند و وزن کوله را از ۱۰ درصد وزن بدنشان سنگین تر نکنند.
• در برنامه های بهداشتی مشارکتی شرکت کنند و با گروه های بهداشتی در مدرسه مانند بهداشت یاران همکاری نمایند.
• در صورت بروز هر گونه آسیب و صدمه در مدرسه به مربی بهداشت یا مسوولان مدرسه مراجعه کنند. والدین با توصیه نکات زیر به کودکان خود و نظارت بر اجرای آن، نه تنها موجب حفظ سلامت فرزندانشان می شوند بلکه به ارتقای سلامت جامعه نیز کمک خواهند کرد. 1-قوانین مدرسه را بشناسند و به آن احترام بگذارند.

2- وسایل شخصی مانند لیوان و دستمال را هر روز به همراه خود به مدرسه ببرند.

3- برای نوشیدن آب در مدرسه از لیوان خود استفاده کنند.

4- برای بهداشت فردی خود اهمیت قائل شوند و حداقل دو باردر هفته حمام کنند، موهای خود را مرتب نگه دارند، جوراب های خود را مرتب بشویند و با ظاهری آراسته به مدرسه بروند.

5- به تغذیه خود در مدرسه اهمیت بدهند و از مصرف مواد خوراکی کم ارزش مانند پفک خود داری کنند و برای میان وعده از لقمه های خانگی،خشکبار ومغزهايي مانند گردو،بادام،فندق وپسته وميوه هاي خشک مانند انجير،کشمش وبرگه هاي هلو زردآلو و یا میوه های پوست کندنی که خوراکي هاي سالم ومفيدي هستند استفاده کنند.

6- اگر مواد خوراکی میان وعده را از بوفه مدرسه (پایگاه تغذیه سالم) تهیه می کنند، مواد خوراکی را بخرند که دارای بسته بندی، مهر استاندارد و نشانی محل کارخانه باشد.

7- از فروشندگان دوره گرد اطراف مدرسه خوراکی نخرند.

8- صبح ها قبل از رفتن به مدرسه، حتما صبحانه بخورند تا برای فراگیری درس ها انرژی داشته باشند

9- مسیر خانه تا مدرسه را یاد بگیرند و برای رفت و آمد از مسیرهای مستقیم استفاده کنند.

10- در مسیر خانه به مدرسه و بالعکس، از صحبت کردن با افراد ناشناس و سوار شدن به خودرو غریبه ها و مشکوک خودداری کنند.

11- در هنگام عبور از عرض خیابان، از مکان های خط کشی شده یا پل عابر پیاده استفاده کنند.

12 - در هنگام استفاده از سرویس های بهداشتی مدرسه نکات بهداشتی را رعایت کرده و پس از استفاده دست های خود را با آب و صابون بشویند.

13- مدرسه را خانه دوم خود بدانند و آشغال خود را در سطل زباله بیندازد.

14- خواب و استراحت کافی داشته باشند، شب ها زود و به موقع بخوابند تا بتوانند صبح ها به موقع از خواب بیدار شوند و با نشاط باشند.

15- برنامه روزانه خود را طوری تنظیم کنند که بتوانند حرکات ورزشی انجام دهند.

16- به منظور حفظ سلامت پاها از کفش مناسب سن و فصل استفاده کنند.

17- اصول درست نشستن و درست