مقاله تجربه نظام الكتروني وارائه خدمات بهداشتي و درماني در جهان و بررسي ابعاد كيفيت و اصول اخلاقي و اجتماعي آن
چكيده
تحولات سريع در تكنولوژيها (technologies) و فرآيندهاي (processes) سازماني، پيشرفت دانش و توسعه علم مديريت در حوزه خدمات سلامتي (Healthcare Management) از يكسو و افزايش هـزينههـاي تـــــدارك و ارائــه (delivery) مـراقبـت از سـوي ديـگر بـاعث شدهاند تا نگرش سيـاستگــذاران (policymakers) و دولتمردان به بخش سلامت (health sector) و فناوريهاي ارائه خدمات در اين حوزه تغـييري بنـيادين يابد، بهگـونه اي كه در طراحي و اجـراي برنـــامه هاي توسعه (development) با رويكـردي (approach) تعاملي(interactive) و استراتژيك (strategic) به نظام سلامت نگريسته شود.
در واقع استراتژيستها و سياستگذاران بخش بهداشت و درمان با بهره گيري از قابليتهاي گوناگون تجارت الكترونيك (e-Commerce) و فناوري اطلاعات (Information Technology)، فرآيندهاي طرح ريزي، ارائه و ارزيابي خدمات بهداشتي و درماني را اثر بخش تر و كارآتر مينمايند. بدين دليل است كه موضوع گسترش حوزه عمليات استراتژي تجارت الكترونيك و كاربرد آن در بخش سلامت بمنظور تدارك و ارائه مراقبتهاي بهداشتي و درماني در دو دهه اخير در اولويت برنامه هاي كلان توسعه در كشورهاي مختلف جهان قرار گرفته است.
محدوديتهاي مديران در بهره گيري از منابع انساني، فيزيكي و مالي، ضرورت برخورداري مديران از يك رويكرد سيستمي (systemic approach) و تمركز بر بهره وري (productivity) (دربرگيرنده مفاهيم اثربخشي (effectiveness) فرآيندها در عينِ بهره برداري هر چه بيشتر از منابع در اختيار يا افزايش كارايي (effectiveness)، اهميت وجود سيستمهاي اطلاعاتي (information systems) و مكانيسم عمل آنها.
تعريف سلامت عمومي و نيز مفاهيم كاربرد استراتژي تجارت الكترونيك در بخش سلامت (اعم از خدمات بيمارستاني (hospital services)، مراقبتهاي سرپايي (out patient care)، مراقبت در منزل (home care) و...) در بخش اول اين مقاله ارائه مي شود.
در بخش دوم كه قسمت اصلي مقاله مي باشد چالشهاي اخلاقي و امنيتي در مديريت اطلاعات بهداشتي درماني مطرح ميشود. اصول اخلاقي مطرح در حوزه پزشكي از راه دور و سلامت الكترونيك و نيز توصيه هاي حقوقي و اخلاقي نهادهاي بين المللي در اين رابطه نيز در ادامه اين مطلب مورد بررسي قرار ميگيرد.
در قسمت بعد منافع كمي و كيفي پياده سازي نظام الكترونيك سلامت (از جمله افزايش دقت، صحت و قابليت دسترسي اطلاعات، كاهش ميزان خطاهاي پزشكي (medical errors)، كاهش هزينه هاي نيروي انساني، تجهيزات و منابع فيزيكي، تسريع در وصول مطالبات بيمه اي (insurance) و ...) بررسي و يكي از مكانيسمهاي موفق تحليل هزينه ـ كارآيي (cost benefit analysis) نظام الكترونيك سلامت (electronic health system) ارائه ميشود. در بخش پاياني اين مقاله نيز تحليلي از وضعيت كنوني برخي از كشورهاي توسعه يافته (developed) و در حال توسعه (developing) جهان در زمينه كاربرد استراتژي تجارت الكترونيك در بخش سلامت و نيز نقاط قوت و ضعف آنان در زمينه كاربرد اين فناوري ارائه و در راستاي توسعه سلامت الكترونيك (e-Health) بررسي ميشوند.