تبیین نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری

دانلود پایان نامه

با موضوع

تاثیر موسیقی درمانی بر کاهش افسردگی سالمندان ساکن در خانه سالمندان استان ایلام

فایل بصورت ورد

تعداد صفحات:

145

در زیر بخش هایی از فایل دانلودی را مشاهده میفرمایید:

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده ...................................................................................................................................................... ...................1

فصل نخست: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه............................................................................................................................................. ..................3

1-2- بيان مسئله ................................................................................................................................... .................5

1-3- اهمیت موضوع پژوهش............................................................................................................. ................10

1-4- هدف پژوهش............................................................................................................................. ................11

1-5- تعاریف نظری متغیر.................................................................................................................... ...............12

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیقاتی

2-1- مباحث نظری در باب سازه ی تاب آوري............................................................................... .............15

2-2- موج مطالعاتی تحولی تابآوری................................................................................................. ............18

2-3- الگوهای نظری تاب آوری............................................................................................................ ...........24

2-4- مکانیسم های تابآوری................................................................................................................ .........29

2-5- نظریه ایجاد و توسعه هیجان مثبت و تاب آوری.................................................................... .........31

2-6- مبانی نظری در باب سازه دلبستگی......................................................................................... ........34

2-7- مبانی روان پویشی نظریه دلبستگی ......................................................................................... ....... 39

2-8- نظریه یادگیری...........................................................................................................................................40

2-9- نظريه تحول شناختي.................................................................................................................... ........41

2-10- نظريه كردارشناسي....................................................................................................................... ..42

2-11- نظريه دلبستگي بالبي........................................................................................................................43

2-12- نظريه دلبستگي باولبي.....................................................................................................................44

2-13- سبك هاي دلبستگي از دیدگاه های مخلتلف.......................................................................... ..46

2-14- انواع سبك هاي دلبستگي............................................................................................................ ..51

2-15- مراحل شكل گيري دلبستگي در نوزادان.................................................................................. .55

2-16- تحول دلبستگي در نوجواني.......................................................................................................... 58

2-17- تداوم دلبستگي از كودكي تا نوجواني......................................................................................... 58

2-18- معيارهاي تشخيص دلبستگي....................................................................................................... 60

2-19- مباحث نظری در باب سازه ی راهکار های مقابله ای ......................................................... 61

2-20- آموزش تدابير مقابله........................................................................................................................ 64

2-21- انواع مقابله ........................................................................................................................................ 68

2-22- پیشینه تحقیقاتی............................................................................................................................ ..74

2-23- فرضیه پژوهش.................................................................................................................................. 81

فصل سوم ( روش پژوهش )

3-1- نوع پژوهش..........................................................................................................................................83

3-2- جامعه آماری،........................................................................................................................................83

3-3- نمونه و روش نمونه گيري...................................................................................................................83

3-4- ابزارهای اندازه گیری...........................................................................................................................88

3-5- روش اجرا.............................................................................................................................................. 91

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها........................................................................................................... 92

3-7- ملاحظات اخلاقی در شیوه اجراء.................................................................................................... 92

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1- یافته های توصیفی............................................................................................................................. 94

4-2- ماتریس همبستگی صفر مرتبه بین متغیرها................................................................................ 95

4-3- جدول رگرسیونی و شکل مربوطه................................................................................................... 96

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- خلاصه پژوهش.................................................................................................................................. 109

5-2- نتایج پژوهش...................................................................................................................................... 111

5-3- محدودیت های پژوهش................................................................................................................... 118

5-4- پیشنهادهای تحقیق.......................................................................................................................... 119

منابع و مأخذ.................................................................................................................................................. 120

پیوست ها ...................................................................................................................................................... 132

چکیده انگلیسی............................................................................................................................................. 140

فهرست جداول

جدول 3- 1تركيب جنسيتي گروه شركت كنندگان در پژوهش.............................................................................84

جدول 3-2تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش برحسب متغیر پایه تحصیلی..........................................84

جدول 3-3تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب رشته تحصیلی..................................................85

جدول 3-4 تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب میزان تحصیلات پدر....................................86

جدول 3-5 تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب میزان تحصیلات مادر.....................................87

جدول 3-6 تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده ............................87

جدول 4-1: شاخصهاي توصيفي متغيرهاي پژوهش..................................................................................................94

جدول 4-2. ماتریس همبستگی صفر مرتبه بین متغیرها................................................. ......................................95

جدول4-3. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون سبک های دلبستگی روی تاب آوری.......................................................................................................................................................... ....................................98

جدول 4-4. مشخصه آماری رگرسیون ، سبک های دلبستگی روی تاب آوری........... .....................................98

جدول4-5. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون سبک های دلبستگی بر روی مهارت های مقابله ای......................................................................................................................................... .....................................99

جدول 4-6. مشخصه آماری رگرسیون ، سبک های دلبستگی روی مهارت های مقابله ای..........................100

جدول4-7. مشخصه آماری رگرسیون ، سبک های دلبستگی روی مهارت های مقابله ای...........................100

جدول 4-8. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون مهارتهای مقابله ای بر روی تاب آوری......................................................................................................................................................... ....................................101

جدول 4-9. مشخصه آماری رگرسیون مهارت های مقابله ای بر روی تاب آوری............................................102

جدول 4-10. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در پیش بینی ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری.........................................103

جدول4-11. مشخصه آماری رگرسیون سبک های دلبستگی و مهارت های مقابله ای بر تاب آوری..........104

جدول4-12. اثرات مستقیم ، غیرمستقیم و کل متغیرهای پژوهش بر یکدیگر......... .......................................106

جدول4-13. مقایسه دو گروه دانش آموزان دختر و پسر در متغیر تاب آوری....................................................107

چکیده:

موضوع: تبیین نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در رابطه ای بین سبک های دلبستگی و تاب آوری

به وسیله ی: شهلا ابراهیمی

این مطالعه نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای را در رابطه بین سبک های دلبستگی و تاب آوری مورد بررسی قرار داد. نمونه مورد بررسی 250 نفر ازدانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر شهر ارسنجان با روش نمونه گیری نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بود. شرکت کنندگان پژوهش پرسشنامه مهارت های مقابله ای اندلر و پارکر، پرسشنامه سبک های دلبستگی هازان و شیور و پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون را تکمیل نمودند. با استفاده از رگرسیون به شیوه متوالی همزمان و با به کارگیری مراحل پیشنهادی بارون و کنی مدل فرضی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج یافته ها بر اساس فرضیه پژوهش نشان داد که: همه ابعاد سبک های دلبستگی پیش بینی کننده تاب آوری می باشد. همچنین مهارت های مقابله ای قادر به پیش بینی تاب آوری است. در نهایت یافته های پژوهش مؤید نقش واسطه گری مهارت های مقابله ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری بود. این یافته ها مؤید تأیید فرضیه اصلی پژوهش در خصوص نحوه ارتباط سازه های سبک های دلبستگی، مهارت های مقابله ای و تاب آوری می باشد.

کلمات کلیدی: مهارت های مقابله ای، سبک های دلبستگی، تاب آوری.

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

روانشناسی در گذشته ودر اوایل تکامل خود به عنوان یک علم، بر بیماری بیشتر از سلامت، بر ترس بیشتر از شهامت، بر پرخاشگری و خشم بیشتر از محبت و عشق تکیه داشت و روانشناسان تاکید چندانی بر کمک به مردم برای شاد تر شدن، تکامل یافته تر بودن، نوع دوست بودن، امید وار تر بودن، عاشق تر و خوشبین تر بودن، نداشته اند (سلیگمن، 2009). امروزه در مقابل این روند، رویکرد روانشناسی مثبت نگر ظهر کرده که نقاط قوت وکمال انسانی را بررسی می کند (سلیگمن وسیکس زنتمیهالی،2000). روانشناسی مثبت نگر تاریخچه ای کوتاه (کمتر از یک دهه) و گذشته طولانی (به زمان آثار فلاسفه یونان و خرد ورزان شرق ) دارد (پترسون،2006). رویکرد روانشناسی مثبت گرا، با توجه به استعدادها و توانمندهای انسان به جای پرداختن به ناهنجاری ها و اختلال ها، هدف نهای خود را شناسایی سازه ها و شیوه هایی می داند که بهزیستی و شادکامی انسان ها را به دنبال دارند .یکی از مهمترین پیشرفت های نیمه دوم قرن بیستم پیدایش نظریه هایی است که بر نقش فرایند های عالی موثربر مهار و هدایت فرایندها شناختی تاکید می نماید. در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست ویکم می توان ورود سازه ی تاب آوری را به عرصه ی ادبیات روانشناسی تحولی، انقلاب نو در نحوه نگرش روان شناسان، روان درمانگران، روان پزشکان و مدد جویان به شمار آورد، به گونه ای که پیش از این برای کودکان و نوجوانانی که در معرض سوءاستفاده قرار می گرفتند یا شرایط ناگوار زندگی را تجربه کرده بودند، آینده ای تاریک نه چندان خوشایند متصور می شد. اما شناسایی تاب آوری بینشی دگرگون و امید وارانه برای ساختن فردای این کودکان و نوجوانان و نجات بزرگسالان پدیدآورد. از جمله عواملی که سبب سازگاری هر چه بیشتر آدمی با نیازها وتهدید های زندگی می گردد و با سلامت روان رابطه نزدیکی دارد تاب آوری است. به دلیل تاثیری که تاب آوری بر سلامت روانی دارد طی سال های اخیر توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است (فریبورگ، مارتینوسن، روز نوینگ، بارلاگ وهمدال،2005). از این رو، عواملی که ساز گاری هر چه بیشتر آدمی با نیازها و تهدید های زندگی را تبیین کنند، بنیادی ترین سازه های مورد پژوهش هستند (سامانی، جوکار وصحرا گرد،1386). در این میان تاب آوری از جمله سازه هایی است که در حوزه پژوهش های روانشناختی، به ویژه در عرصه روان شناسی سلامت، روانشناسی خانواده، روانشناسی تحول و بهداشت روانی جایگاه ویژه ای یافته است، به طوری که هر روز بر شمار پژوهش های مرتبط با این سازه افزوده می شود (کمپل ـ سلز،کوهن و استین،2006).راتر (1985). بیان می کند یکی از عوامل مهمی که به افراد در برخورد و سازگاری با مشکلات و موقعیت های استرس زا کمک می کند و او را در مقابل اختلالات آسیب شناسی و مسائل زندگی کمک می کند تاب آوری می باشد(پین کیورت، 2009، گارمزی، 1993). تاب آوری از سازه های بنیادی شخصیت است که در بر گیرنده قابلیت های فردی در رویاروئی، عقب نشینی واز سر گیری دوباره تلاش و مقابله با مشکلات می باشد خزایلی، 1386). تاب آوری به زبان ساده عبارت از تطابق موفقیت آمیز علی رغم وجود تهدید و شرایط نا گوار محیطی است که فرد در آن زندگی می کند. در واقع، تاب آوری سازگاری مثبت در واکنش به شرایط نا گوار است (گارمزی و ماستن،1994). بنابراین با افزایش مقاومت و تاب آوری در نوجوانان و جوانان می توان به میزان زیادی از آسیب های زیادی که در کمین آن ها ست پیشگیری کرد. بر این اساس پژوهش حاضربه دنبال کشف و شناخت بعضی از علل احتمالی تاب آوری می باشد تا بتوان به افزایش چنین رفتاری کمک کرد.

2-1- بیان مسئله

«چرا و چگونه برخی از افراد می توانند در برخورد با شرایط ناگوار و استرس زا کارآمدی موثرخود را حفظ کنند در حالی که برخی دیگر امید خود را از دست می دهند؟ چگونه برخی بر این باورند که آنها می توانند شرایط را عوض کنند؟ چه عواملی آنها را قادر می سازد که در شرایط بحران به سازگاری مثبت دست پیدا کنند؟» این قبیل سوالات ذهن خیلی از افراد را به خود مشغول کرده است. بدون شک موفقیت آینده هر کشوری با افزایش سرمایه گذاری برای پرورش کودکان بهتر و کارآمدتر بستگی دارد. به همین دلیل افزایش پژوهش در حوزه تاب آوری و تحول کودک و توجه به لزوم مداخلات پیشگیرانه، ضروری به نظر می رسد. برخی ویژگی ها بصورت بالقوه در افراد به ودیعه گذاشته شده است اما ظهور و اعتلای آن ها مستلزم شناخت دقیق تر، پرورش و به کار گیری آن ها است.از جمله این ویژگی ها می توان به تاب آوری اشاره کرد. از طرفی با توجه به این که تاب آوری جایگاه ویژه ای در حوزه های روانشناسی تحولی، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی دارد به همین دلیل چگونگی ایجاد این ویژگی و به بیانی تاب آور شدن افراد یکی از دغدغه های اصلی روانشناسان فعال دراین حوزه است. چرا که افزایش تاب آوری منجر به جامعه سالم تر می شود. که در راستای این موضوع افرادی از قبیل انزالیچیت، آرونسون، گود و مکای (2006)، تاب آوری را باعث کاهش اضطراب و افسردگی دانسته اند. به باور آنان، افراد تاب آور می توانند بر انواع اثرات ناگوار چیره شوند و سلامت روان خود را حفظ نمایند. در نتیجه بالا بودن سطح تاب آوری موجب کاهش مشکلات هیجانی و ایجادسلامت روان در فرد می شود (سامانی وهمکاران، 1386). تاب آوری، توانایی غلبه بر رویدادهای دارای بار و فشار روانی زیاد (شامل آسیب های شدید، مرگ، فاجعه، ضایعه ی اقتصادی، آشوب های سیاسی و تغییرات فرهنگی) وحفظ سلامت روانی وسرزندگی روانشناختی به رغم مواجهه با رویدادهای نا خوشایند است(اگایبی،2005). در واقع تاب آوری عموما به عنوان یک ویژگی مرتبط با منش، شخصیت و توانا یی مقابله در نظر گرفته می شود که بر توانمندی، انعطاف پذیری،توانایی تسلط یا یرگشت به حالت عادی پس از مواجه شدن با استرس وچالش شدید دلالت دارد (لازاروس و فالکمن،1984). برخي از پژوهش ها نيز، بين تاب آوري و سرسختي با اضطراب و افسردگي رابطه منفي معني داري نشان داده اند و گوياي آن هستند كه افراد تاب آور، مي توانند بر انواع اثرات ناگوار چيره شوند(انزلیچت، ارنسون، گود و مک کی، 2006). همچنین ساماني، جوكار و صحراگرد(1386) بين خود تاب آوري و رضايتمندي از زندگي ارتباط مستقيم و معني دار گزارش نمودند. اختلالات روانشناختی طیف وسیعی از مشکلات دوران کودکی را تشکیل می دهد که شیوع آن می تواند به نوع خانواده بستگی داشته باشد. باولبي معتقد است آنچه براي سلامت رواني كودك ضروري است تجربه يك ارتباط صميمي، گرم و مداوم با مادر يا جانشين دایم اوست. به عقيده وي بسياري از اشكال روان آزردگي ها و اختلال هاي شخصيت حاصل محروميت كودك از مراقبت مادرانه و يا عدم ثبات رابطه كودك با چهره دلبستگي است(باولبی، 1969). پژوهش ها آشکار ساختن افرادی که در مواجهه با مشکلات و مخاطرات نشانه های کمتری از اضطراب و نگرانی روانشناختی را بروز می دهند،جزء افراد تاب آور محسوب می شوند (دامونت، 1999).تاب اوری با قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن وحتی تقویت شدن

بوسیله آن تجارب اطلاق می شود. از طرفی این خصیصه با توانایی درونی شخص و تعامل با محیط و خانواده حمایت میشود، توسعه می یابد وبه عنوان یک ویژگی مثبت متبلور می گردد (دینر، لوکاس، شیمک وهلیلول، 2009). والدین خون گرم و علاقمندکه حدود و مرز ثابتی را ایجادمی کنند، موجب ارتقاءتاب آوری در فرزندان می شوند (ماستن وهمکاران، 1998به نقل از آلورد وگرادوس، 2005) . کوون و همکاران(1996) ویژگی کودکان تاب آور را خوی نرم، هوش بالا، پیوند قوی بین والدین و کودک، احساس کفایت والدین، والدین دارای سلامت روان، احساس شایستگی از طرف کودک، کنترل واقعی، همدلی وتوانایی مشکل گشایی اجتماعی بر می شمرد. تاب آوری یک فرایند پویاست که بسیار تحت تاثیر عوامل حفاظتی است .عوامل حفاظتی قابلیت های ویژه ای هستند که برای روی دادن تاب آوری لازمند.این قلبلیت ها، مهارت ها وتوانایی هایی هستند که افراد می تواند به آنها دست یابد ودر خود فرد، محیط خانوادگی و یا در محیط اجتماعی وجود داشته باشد(دایر و فک گوییس،1996).

عوامل بسیاری در تاب آوری فرد در برابر مشكلات دخيل هستند كه از آن جمله مي توان به سبك دلبستگی اشاره نمود(هازان و شیور، 1993 ؛ بلسکی، 2002). لو و سيم(2003)، بر اين باورند كه داشتن دلبستگي ايمن به افزايش ويژگي هاي روانشناختي و عواطف مثبت مانند اميد و خوشبيني به ويژه در موقعيت هاي دشوار منجر مي شود، چون احساس مي كند تكيه گاه ايمن و قدرتمندي دارد كه از او حمايت مي كند(به نقل از نصيري و لطیفیان، 1386). مطالعات انجام شده رابطه بین تاب آوری و دلبستگی را مورد حمایت قرار می دهند(کامپفر، 1999 ؛ کیم، 2005 ؛ اکانر، 2003 ؛ لنت، 2004 و پائول، 2009). نتایج بابلان و همکارن(1973) نشان داد، بین سبک دلبستگی، تاب آوری و دینداری رابطه معنادار وجود دارد. باولبی(1973)،

- Positive Psychology

- Friborg, Martinussen, Rosenvinge, barlaaug & Hemdal

-Resilience

-Adversity

-Inzlicht, Aronson, Good & Mckay

- Agaibi

-Lazarus

-Folkman

- Inzlicht

- Aronson

- Good

- McKay